TÜKETİCİ KİMDİR ?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki tanıma göre tüketici; ticari veya mesleki olmayan amaçlarla mal ve hizmet alımı yapan gerçek veya tüzel kişidir.
TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ ŞEKİL ŞARTLARI NELERDİR?
- Sözleşmeler yazılı olmalıdır.
- Sözleşmenin bir örneği mutlaka tüketiciye verilmelidir.
- Sözleşmeler 12 punto büyüklüğünde yazılmalı.
- Sözleşmeler; açık, net ve anlaşılır olmalı.
- Sözleşme maddeleri tüketici aleyhine haksız şart içermemelidir.
ALINAN MAL VEYA HİZMETİN AYIPLI ÇIKMASI DURUMUNDA TÜKETİCİNİN HAKLARI NELERDİR?
- Sözleşmeden dönme ve para iadesi talebi,
- Malı ayıpsız olanıyla değiştirme/ hizmetin yeniden görülmesini talep etme,
- Ücretsiz olarak onarım talep etme,
- Malı muhafaza ederek ayıp oranında bedelden indirim talep etme.
BANKA, KREDİ BORÇLUSUNU TAKİP ETMEDEN KEFİLİ TAKİP EDEBİLİR Mİ?
Tüketici kefaletleri adi kefalet türündedir yani banka kefalet sözleşmesine ne yazarsa yazsın, kredi borçlusunu takip etmeden, borçludan parayı alamayacağını tam olarak kesinleştirmeden kefile gidemeyecektir. Bankanın böyle bir davranışta bulunması halinde takibin iptali talep edilebilir.
TÜKETİCİNİN TALEBİ OLMAKSIZIN SATICI SİGORTA YAPTIRABİLİR Mİ?
Özellikle bankalarda bir kredi alırken bize sunulan sayfalarca belgeye “okudum, anladım” şeklinde beyanda bulunmamız talep edilir. Burada bize imzalattıran sigorta poliçesiyle bankalar, kredi alanın ölümü halinde derhal mirasçıları takip etmeye girişmektedirler.
Öncelikle talebimiz olmaksızın sigorta yaptırılması halinde bankaya bir dilekçe yazarak bu sigortanın iptalini talep edebiliriz. İkinci olarak ise(bu sigortayı iptal ettirmediğimiz takdirde) bankalar her halükarda öncelikle sigorta şirketine gitmeliler ve sigorta şirketinden tahsil edemedikleri bakiyeyi mirasçılardan istemelidirler. Aksi takdirde yine takibin iptali sağlanabilir.
TÜKETİCİNİN SÖZLEŞMEDEN CAYMA HAKKI VAR MIDIR ?
Tüketicinin sözleşmeden cayma hakkı bulunmaktadır. Bu hak;
Taksitle satış sözleşmelerinde (7gün) ,mesafeli sözleşmelerde, devremülk ve devre tatil sözleşmelerinde, tüketici kredilerinde, kapıdan satış sözleşmelerinde ve daha birçok sözleşmede kabul edilmiştir. Tüketici bu hakkını karşı tarafa yazılı olarak e-mail, iadeli taahhütlü mektup, ihtarname gibi yollarla iletebilir. Tüketici cayma hakkını kullanırken herhangi bir sebep göstermek zorunda da değildir
PAKET TURLARDA YAŞANAN SIKINTILARDA TÜKETİCİ HANGİ TAZMİNATLARI TALEP EDEBİLİR?
Diyelim ki paket tur şeklinde bir tatile çıktınız (yani ulaşım ve konaklama paketin içerisinde) bu tatilinizde size vaat edilenler yerine getirilmedi veya eksik olarak yerine getirildi. Bu durumda tüketici maddi ve manevi tazminat isteyebileceği gibi (koşulları varsa) paket turlara özel olarak “boşta geçen tatil süresi” için de tazminat isteyebilecektir.
FATURA GARANTİ BELGESİ YERİNE GEÇER Mİ VE SATICI GARANTİ BELGESİ VERMEKTEN KAÇINABİLİR Mİ?
Garanti belgesinin verilmesi zorunludur. Satıcının, garanti belgesi vermekten kaçınma hakkı yoktur. Bu sebeple tüketicinin “ fatura garanti belgesi yerine geçer” diyen satıcıya itibar etmemesi gerekmektedir.
Kullanım hatası olmaması durumunda, garanti sürecinde gerçekleşen her türlü arızayı satıcı/sağlayıcının ücretsiz onarım yapma zorunluluğu vardır. Otomotivlerde 30 iş günü ve diğer mallarda 20 iş günü içerisinde bu onarımın yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde tüketici, para iadesi veya değişim haklarından birini kullanabilir.
ABONELİK SÖZLEŞMELERİNDEKİ CEZAİ ŞARTLAR GEÇERLİ MİDİR?
Bir GSM operatörüyle sözleşme imzaladığımızda ve bu sözleşme örneğim 12 ay taahhütlü olduğunda satıcı bize bu süreden önce sözleşmeden dönüldüğü takdirde cezai şart uygulanacağını söyleyebilir. Ancak GSM operatörlerinin böyle bir hakkı yoktur. GSM operatörünün yapabileceği tak şey bir indirim uygulamış veya bir kampanyadan yararlandırmışsa bunları talep etmektir.
AVMLERDE ÇALINAN MALLARIMIZDAN AVM VEYA MAĞAZANIN SORUMLULUĞU YOK MUDUR?
AVMlere gittiğimizde otoparklarda kişisel eşyalarımızı araçta bırakmamamızı aksi takdirde AVM yönetiminin bundan sorumlu olmayacağını belirten uyarılar ile mağazalarda da benzer şekillerde uyarılar yer almaktadır. Ancak bunun hiçbir hukuki geçerliliği yoktur. Çünkü tüketici o AVM yahut mağazaya girdiği andan itibaren oranın güvenliğini sağlamak AVM yönetimi ve mağazada olmaktadır.
TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNDE VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİNDE PARASAL SINIR NEDİR?
Her yıl ocak ayında bu parasal sınırlar güncellenmekle birlikte 2020 yılı için bu sınırlar,
Büyükşehirlerde;
- İlçelerde 6960 TL
- İl Hakem Heyeti : 6960 TL- 10.390 TL
Büyükşehir olmayan illerde ; 10.390 TL ye kadar olan parasal uyuşmazlıklarda Tüketici Hakem Heyetleri yetkilidir.
TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE GİTMEDEN TÜKETİCİ MAHKEMELERİNDE DAVA AÇILABİLİR Mİ?
Yukarıda belirttiğimiz parasal sınırlar içerisinde bulunan uyuşmazlıklarda Tüketici Hakem Heyetine başvuru zorunludur. Aksi takdirde açılan dava usulden reddedilecektir.
TÜKETİCİ YER OLARAK HANGİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURMALI ?
Tüketici, kendi ikametgahının bulunduğu yerdeki hakem heyetine başvurabilir.
TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU NASIL YAPILIR?
Hakem heyetine bir dilekçeyle, e- devlet üzerinden veya TÜBİS sistemi üzerinden başvurulabilir. Başvuru için;
- Dilekçe yazılmalı,
- Talep açıkça belirtilmeli,
- Tüketici elinde bulunan tüm belgeleri eklemeli.( fatura, sözleşme, servis fişi)
HAKEM HEYETİ KARARLARINA KARŞI İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ ?
Hakem heyeti kararlarına karşı, kararın tüketiciye tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde, hakem heyetinin bulunduğu yerdeki Tüketici Mahkemesine itiraz etme hakkı vardır. Ancak bu itiraz üzerine tüketici mahkemesini vermiş olduğu karar kesin olup, istinaf veya temyiz imkanı bulunmamaktadır.
PARASAL SINIRLARDA KALAN ÖDEME MİKTARI ÜZERİNDEN Mİ DEĞERLENDİRME YAPILIR?
Örnek olarak 20.000 TL tutarında bir taksitli satış sözleşmesi yapılmış ve kalan taksitlerin tutarı 9.000 TL olsun bu durumda 9.000 TL’ye bakıp da tüketici hakem heyetine başvuramayız. Değerlendirmeyi sözleşmenin tüm tutarı üzerinden yapmalıyız. Örneğimizde Tüketici Mahkemeleri yetkilidir.
TRAFİK KAZALARINDA ARAÇ DEĞER KAYBI İÇİN HAKEM HEYETİNE BAŞVURULABİLİR Mİ?
Trafik kazası gerçekleştiğinde araç değer kaybının tahsili için, Tüketici Hakem Heyetine veya Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir.