TANIMA DAVASI NEDİR?
Tanıma davası; yabancı bir ülkenin mahkemesince verilmiş bir kararın ülkemiz yargısı tarafından kabul edilmesi için açılan davadır.
TENFİZ DAVASI NEDİR?
Tenfiz davası da tanıma davasında olduğu gibi yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilmiş olan kararın ülkemizde geçerli olması amacıyla açılan bir davadır. Tanıma davasından farkı; icrai nitelikteki bir kararın icraya geçmesi amacıyla açılan bir davadır.
Bir örnek vermek gerekirse; yabancı mahkeme tarafından verilmiş olan bir boşanma kararı ülkemizde tanıma davası açılarak tanınır. Bu boşanma hükmü ile beraber verilen velayet, nafaka vb. icrai kararlar bulunuyorsa bunların ülkemizdeki sisteme uygun ve geçerli olması için tenfiz davasının açılması gerekir.
TANIMA VE TENFİZ DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR?
Tanıma ve tenfiz davası için gerekli şartlar “karşılılık şartı” dışında aynı koşullara sahiptir. Yabancı mahkemece verilen kararın Türk Hukukunda tanıma – tenfiz davası konusu olabilmesi için gerekli olan şartlar üç aşamada düzenlenmektedir. Bunlar; ön şartlar, esas şartlar, tanıma ve tenfiz engelleridir.
ÖN ŞARTLAR:
- Yabancı bir devlet mahkemesi tarafından verilmiş bir ilam bulunmalıdır.
- Yabancı mahkeme kararları hukuk davalarına ilişkin olmalıdır.
- Karar kesinleşmiş olmalıdır.
ESAS ŞARTLAR:
- Kararı veren ülke ile ülkemiz arasında karşılılık bulunmalıdır. (Bu şart tanımada aranmaz)
- Karar, Türk Mahkeme ve yetkisinin münhasır yetki alanına girmeyen konularda olmalı veya davalının itirazı şartıyla kararın, dava konusu veya taraflara gerçek bir ilişkisi bulunmadığı halde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmemiş olmalıdır.
- Karar, Türk kamu düzenini ile herhangi bir zıtlığı bulunmamalıdır.
- Karar, davalının savunma hakkı gözedilerek verilmiş olmalıdır.
TANIMA VE TENFİZ ENGELLERİ:
- Yabancı mahkeme kararının tamamen veya kısmen yerine getirilmiş olması.
- Yabancı mahkeme kararının yerine getirilmesinin engellenmesi veya bu paralelde bir sebebin ortaya çıkması.
TANIMA VE TENFİZ ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Tanıma ve tenfiz davası arasındaki fark yukarıdaki örnekte de bahsettiğimiz üzere; Tanımada İcra kabiliyeti bulunmayan dolayısıyla da cebri icra konusu olmayan inşai kararlar ve tespit kararları ile ortaya konulan yabancı mahkeme kararlarının Türk Hukuku bakımından sonuç doğurması için tanınmasının yeterli olmasıdır. Ancak bir şeyin yapılmasına veya yapılmamasına ilişkin kararlar icra kabiliyeti taşımakta olduğundan Türkiye’de cebren icra edilmesi gereken kararların tenfiz edilmesi gerekmektedir.
TANIMA VE TENFİZ DAVASI İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?
Tanıma -tenfiz davaları için gerekli belgeler Milletlerarası Özel Hukuk – Usul Kanunun 53. Maddesinde sayılmıştır. Bunlar;
- Yabancı mahkeme kararının onanmış asıl veya onanmış örneği,
- Kararın kesinleştiğini gösteren yazı veya belgelerdir.
Söz konusu belgelere dava dilekçesi ekinde yer verilmiş olması dava şartı niteliğindedir. Dolayısıyla bu belgelerin dava dilekçesinde eklenmemiş olması halinde dava şartı eksikliği söz konusu olacaktır.
TANIMA VE TENFİZ DAVASIN KANUN YOLLARI NELERDİR?
Yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen kararlar ülkemizde kendiliğinden geçerli olmaz. Yabancı mahkemelerce verilen kararların ülkemizde geçerliliği için Türkiye’de tanıma tenfiz davası açılması gerekmektedir. Her yıl belirlenen istinaf ve temyiz sınırlarını aşan tanıma – tenfiz davaları için istinaf ve temyize başvurulmaktadır.
TANIMA VE TENFİZ DAVALARI NE KADAR SÜRMEKTEDİR?
Tanıma – tenfiz davalarında vekil tutmak dava takibi açısından dava sürecini olumlu yönde etkileyecektir. Tanıma tenfiz davasının görüldüğü mahkemenin iş yoğunluğu göz önüne alınarak vekille takip edilen tanıma – tenfiz davalarının daha kısa sürede sonuçlandığını söylemek mümkündür.
TANIMA VE TENFİZ DAVASININ DURUŞMALARINA TARAFLARIN GELMESİ GEREKLİ MİDİR?
Tanıma ve tenfiz davaları vekil aracılığı ile takip ediliyorsa duruşmaya katılım zorunluluğu yoktur.
HANGİ KARARLAR TÜRKİYEDE TANINABİLİR?
Yukarıda tanıma ve tenfiz şartlarında belirtmiş olduğumuz üzere hukuk davalarına ilişkin verilmiş olan kararlar, kararı veren ülke kanunlarına göre kesinleşmiş olan, Türk kamu düzenine aykırı olmayan kararlar Türkiye’de tanınabilmektedir.
TANIMA – TENFİZ DAVALARINDA TANIK ŞART MI?
Tanıma – tenfiz davalarında tanık dinletilmesi şart değildir. Tanıma – tenfiz davalarında dava şartı olan belgeler yukarıda sayılmıştır.
TANIMA – TENFİZ DAVALARINDA HARÇ NE KADARDIR?
Tanıma – tenfiz davalarında da her davada olduğu gibi dava açılırken belli miktarda harç ve avans yatırılması gerekmektedir. Tanıma davalarında maktu harç ödenirken, tenfiz davaları nispi harca tabidir. Maktu harçlar sabit olup bir yıl boyunca sabit olarak geçerli olan harçtır. Nispi harç ise davanın değerine göre hesaplanarak her davaya göre değişiklik gösteren harç miktarıdır.
TANIMA VE TENİZ DAVALARINDA AVUKATLIK ÜCRETLERİ NASILDIR?
Tanıma – tenfiz davalarında vekâlet ücretleri her avukat tarafından serbestçe belirlenebilmektedir. Adalet bakanlığı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi(AAÜT) temel alınabileceği gibi, bağlı bulunulan baronun yayınladığı tavsiye niteliğindeki Avukatlık Ücret Tarifesi de temel alınabilecek veya Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin altında olmayacak şekilde, bunlardan tamamen farklı bir vekâlet ücreti de belirlenebilecektir
YURT DIŞI TEBLİGATI NASIL YAPILMAKTADIR?
Yabancılara yapılacak olan tebligatlar Adalet Bakanlığı aracılığı ile yapılmaktadır.
TANIMA TENFİZ DAVASI İÇİN TARAFLARIN TÜRKİYEYE GELMESİ ŞART MI?
Tanıma – tenfiz davası vekil aracılığı ile yürütülüyorsa tarafların ülkemize gelme zorunluluğu bulunmamaktadır.
ONAY VE APOSTİL NE DEMEK? HANGİ MAKAMLAR TARAFINDAN VERİLİR?
Onay, yabancı mahkemelerce verilen kararın hangi merci tarafından verildiğini belirtilen işleme denmektedir. Apostil kelimesi ise Lahey Anlaşmasını imzalayan ülkelerce düzenlenen resmi belgenin diğer ülkelerde ibrazını sağlar. Yani bir ülkedeki resmi evrakın diğer ülkelerce de yasal olarak kullanımını sağlar.
Apostil veren makamları şu şekilde sayabiliriz; Kaymakamlık, valilik, adli belgeler yönünde ağır ceza mahkemelerinin başkanları, adli belge için o yerde ağır ceza mahkemesi başkanlığı yoksa adliye encümeni ya da adalet komisyonu başkanlıkları.
YURT DIŞINDA EVLENİP TÜRKİYEDE BOŞANMAK NASIL OLUR?
Yurt dışında evlenen bir çift, taraflardan biri yabancı ülke vatandaşı olsa dahi Türkiye’de boşanma davası açabilmektedir. Ancak boşanma kararının verilmesi için, evliliğin konsolosluklar aracılığı ile Türk nüfus kayıtlarına bildirilmiş olması gerekmektedir.
YURT DIŞINDA BOŞANMIŞ BİR KİŞİ TÜRKİYEDE DE BOŞANMIŞ SAYILIR MI?
Yurt dışında boşanmış bir kişinin Türkiye’de de boşanmış sayılabilmesi için yabancı mahkemelerce verilmiş olan boşanma kararının ülkemizce tanınmış olması gerekmektedir. Bunun için de Türkiye’de tanıma davası açılması gerekmektedir. Tanıma davası açmak yerine getirilen bu kolaylıkla her iki eş de konsolosluğa giderek kararı onaylatabilmektedir. Ancak boşanma davası sonuçları olan nafaka, mal paylaşım, tazminat vb. sonuçlar için tenfiz gereklidir.
BOŞANMANIN TÜRKİYEDE GEÇERLİLİĞİ İÇİN NE YAPMAK GEREKİR?
Boşanmanın Türkiye’de geçerli olabilmesi için Türkiye’de Aile Mahkemelerinde tanıma davası açılması gerekmektedir. Dava işlemlerinin yürütülmesi, sürecin sağlıklı ilerleyebilmesi için işlemlerin vekil ile takip edilmesi önerilmektedir.
TANIMA – TENFİZ DAVASI HANGİ MAHKEMEDE VE NEREDE AÇILIR?
Tanıma – tenfiz davalarında görevli olan mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Ancak aile hukuku ile alakalı yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfiz taleplerinin Aile Mahkemelerinin görev alanına girmektedir. Bu sebeple genel mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri görevliyken aile hukukuna ilişkin kararlar için Aile Mahkemeleri görevlidir. Bu kararlar tanıma veya tenfiz isteyen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri veya sakin olduğu yer, bu da yoksa Ankara, İstanbul veya İzmir’deki mahkemelerden birinden istenebilecektir.
TANIMA – TENFİZ DAVALARI NE KADAR VE KAÇ CELSE SÜRER?
Tanıma – tenfiz davalarının vekil tarafından takip edilmesi dava sürecinin sağlıklı ve daha hızlı yürütülmesini sağlamaktadır. Tek tarafın vekilce temsil edildiği durumlarda süreç dava dilekçesinin vs. tercüme edilerek yurt dışına gönderilmesi sebebiyle daha uzun sürmektedir.
Bir yanıt yazın