Arama Sonuçları - iletisim

YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA MALPRAKTİS (YANLIŞ TEDAVİDEN KAYNAKLI TAZMİNAT) DAVALARI Malpraktis kavramı tıbbi uygulama hatası anlamına gelmektedir. Dünya Tabipler Birliği’nin malpraktis konusundaki tanımına baktığımızda;” Hekimin tedavi sırasında standart güncel uygulamayı yapmaması, beceri eksikliği veya hastaya tedavi vermemesiyle oluşan zarardır”

• Yapılmaması gerekeni yapması,
• Yapması gerekeni yapmaması,

--Genel hekimlik uygulamaları çerçevesinde yapılan hatalar. Örneğin; enjeksiyon hataları. --Bir uzmanlık alanı uygulamaları. Örneğin; ameliyat hataları. ** Sözleşmeden doğan sorumluluk söz konusudur. Hasta doktora öyküsünü anlatmaya başladıktan itibaren hekimle hasta arasında bir sözleşme ilişkisi kurulduğu söylenebilir. Hasta ile hekim arasındaki sözleşmeye vekalet sözleşmesi diyoruz. Hekim bu sözleşmeyle sonucun kesinlikle iyi olacağını taahhüt edemez. Burada dikkat edilmesi gereken ise bazı plastik cerrahi operasyonlarında varsayımsal sözleşmenin vekalet sözleşmesi değil eser sözleşmesi olduğudur. Eser sözleşmesinin ayırt edici özelliği ise sonucun taahhüt edilebilmesidir. (Örnek olarak burun ameliyatı ) Komplikasyon ve Kabul Edilebilir Risk Komplikasyon tıbbi malpraktis sayılmayıp, hekimin sorumluluğunu ortadan kaldıran durumdur. Hasta yapılacak olan tedavi veya girişimler konusunda aydınlatılırken mutlaka bu komplikasyonla alakalı da bilgilendirilmek zorundadır. Aksi halde aydınlatma yükümlülüğü yerine getirilmediği için ortaya başlı başına bir sorumluluk çıkar. Örneğin;. Ameliyat sonrasında mide bulanması, baş dönmesi .. Hekim ancak kusuru nedeniyle sorumlu tutulabilmektedir. Komplikasyon ise ceza hukuku anlamında kaza- tesadüf sayılmakta ve hekimin sorumluluğunu ortadan kaldırmaktadır.” Kusur sorumluluğu söz konusudur” “ Komlikasyon eğer zamanında fark edilmez ise, fark edilmesine rağmen gerekli önlemler alınmaz ise, fark edilip önlem alınmasına rağmen bu önlemler yerleşmiş standart tıbbi girişim olarak değerlendirilmez ise malpraktisten söz edilir “

• Komplikasyon zamanında fark edilmiş mi ?
• Komplikasyon ihtimali için yeterli hazırlık yapılmış mı ?
• Komplikasyon fark edildikten sonra standartlara uygun müdahale yapılmış mı ?
• Komplikasyon hakkında yeterli bilgilendirme yapılmış mı, rıza alınmış mı ?

KOMPLİKASYON MU MALPRAKTİS Mİ NASIL BELİRLERİZ ?

• Komlikasyonun ------- Niteliği
• Komlikasyonun --------Sıklığı
• Komlikasyonun---------Olumsuz sonuca yol açma sıklığı
• Tedavi koşullarının nasıl yapıldığı önemli

Bir tıbbi müdahalede ortaya çıkan olumsuz durumun komplikasyon mu yoksa Malpraktis mi olduğunu belirlerken yukarıdaki ölçütlerden faydalanabiliriz. Yargıtay bir kararında “ Anılan rapor, davalıya yapılan tedavi ve uygulanan ameliyat nedeniyle gerekli özenin gösterilip gösterilmediği, bu tür komplikasyonlara hangi sıklıkta ve ne gibi durumlarda rastlandığı, doğabilecek komplikasyonlara karşı hastanın bilgilendirilip bilgilendirilmediği, tedavi ve ameliyatta herhangi bir hata, ihmal olup olmadığı konularında açıklama içermediğinden, olayda davalıların kusuru olup olmadığının tespitine yeterli değildir” Yargıtay 13. HD 2013/1737 E. – 2013/29148 K. “ Davalının ameliyat öncesi muhtemelen hasıl olabilecek sonuç ve komplikasyonlar hakkında hastasını bilgilendirmesi BK md. 357. Maddesine göre bir zorunluluktur. Öyle olunca dosyaya ibraz edilen onam formu matbu olup, davalı tarafın davacıyı bu konuda bilgilendirdiği ve gerekli açıklamaları yaparak uyardığı hususu ve davacının yeterli derecede aydınlatılıp aydınlatılmadığı, operasyonların komplikasyonlarının bilinmesi halinde dahi bu operasyona davacının rıza gösterip göstermeyeceği konuları dosya içeriği ile anlaşılamamaktadır.” KUSUR Yargıtay 13. HD 2016/17456 E. – 2018/585 K. “ Doktorların, bilim ve teknolojinin getirdiği bütün imkanları kullanmak suretiyle özen borcunu yerine getirmeleri gerekir.” (Bilim ve teknolojinin getirmiş olduğu standartlar önemli)

• Yargıtay 13. HD 2016/18205 E. – 2019/7752 K.
• O nedenle, vekil konumunda olan doktorların bilim ve teknolojinin getirdiği bütün imkânları kullanmak suretiyle özen borcunu yerine getirmeleri gerekir. 

Böyle bir kusurlu harekete hastanın yazılı veya sözlü onamı olsa dahi hekimin kusuru ortadan kalkmaz. Dava açmaya engel değildir. Aydınlatılmış onam yalnızca kusursuz işlemi hukuka uygun hale getirir. TIBBİ KUSUR NEDİR VE TIBBİ KUSUR SONUCUNDA KİMLERE KARŞI DAVA AÇILABİLİR ? Özel bir hastanede yapılan bir ameliyat esnasında cerrahın kusurlu hareketi sonucunda ortaya çıkan bir ölüm olayında, tazminat talebinde bulunan ölenin yakını, cerrah aleyhine dava açabileceği gibi, hastane yönetimi veya Sağlık Bakanlığı aleyhine de dava açabilir. Aynı şekilde ameliyat esnasında bir hemşirenin kusurlu hareketi sonucunda bir zarar ortaya çıkmışsa bu durumda ekibin başı cerraha dava açılabilir. Bu tür sorumluluğa biz kusursuz sorumluluk diyoruz. Böyle bir durumda kusuru olmayan ancak müştereken ve müteselsilen sorumluluğu bulunan cerrah, tazminatı ödedikten sonra asıl kusurlu olan hemşireye rücu edebilecektir. TANI KUSURU NEDİR ? Hastanın hekimden ilk beklentisi hastalığına doğru bir tanı konulmasıdır. Bunun için bir takım tetkiklerin ve muayenelerin yapılması gerekmektedir. Kusurun ortaya çıkabileceği ilk aşama ise burasıdır. Yargıtay 13. HD 2013/15408 E. – 2014/16675 K. “ Davalı doktorun davalı Özlem’in takibi sırasındaki değerlendirme ve kararlarının çağdaş tıp literatürüne uygun olup olmadığı, bir ihmal kusur yada özensizliğin bulunup bulunmadığı..” Yargıtay 13. HD 2016/25663 E. – 2018/7615 K “ Önemli bir düzenleme de AVRUPA BİYOTİP SÖZLEŞMESİ’dir. Bu sözleşme 09/12/2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sözleşmenin 4. Maddesinde ise, “ Mesleki Kurallara Uyma” başlığı altında; “ Araştırma dahil sağlık alanında herhangi bir müdahalenin, ilgili mesleki yükümlülükler ve standartlara uygun olarak yapılması gerekir.” Denilmektedir. Sözleşme iç hukukumuzun bir parçası haline gelmiştir. Bu durumda, her türlü tıbbi müdahalenin mesleki yükümlülükler ve sorumluluklara uygun olması benimsenmiştir. “ Bu karar hekim sorumluluğuna giderken nelere dikkat etmemiz gerektiğini gösteriyor. (Biyotip sözleşmesi 1,2,3,4,5. Maddeleri bu işin anayasası olarak görülmektedir. Sözleşme hükümlerinin uygulanmasını isteyebilir ve bu konuda ısrarcı olabiliriz.) TIBBİ HATA TİPLERİ NELERDİR ?

• Tanı hataları,(Yanlış tanı, tanının gecikmesi, gereken testlerin uygulanmaması, testin yanlış uygulanması)
• Tedavi hataları,(İlaç uygulamasında doz yada yöntem hatası, Ameliyat yada işlemin uygulanmasında hata, tedavinin geciktirilmesi, tedavi seçiminde yöntem hatası, gereksiz/aşırı tedavi, kişiye uygun olmayan tedavi)
• Koruyucu tedavi hataları,(Koruyucu tedavinin uygulanmaması, yanlış yada eksik koruyucu tedavi uygulaması, izlemin uygunsuz veya eksik kalması)
• Diğer hatalar.(iletişimde yetersiz olmaya bağlı hatalar, kullanılan aletlerin yetersizliğin neden olduğu hatalar, teknolojik gelişmeye uygun olmayan araçların kullanılması sonucu oluşan hatalar)

MESLEKİ UYGULAMALARDAN DOĞAN SORUMLULUKLAR NELERDİR? ** Cezai sorumluluk ** Hukuki sorumluluk ** İdari sorumluluk (uyarı, maaş kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ) ** Mesleki sorumluluk (Deontolojiye aykırı davranmak) Cezai Sorumluluk “ Haksız Fiil” sorumluluğudur. -- Sorumluluğun Yasal koşulları şunlardır ; 1)Fiilin hukuka aykırı olması 2) Zararın doğmuş olması 3)Kusurlu bir davranışın bulunması 4) Zarar ile sonuç arasında nedensellik bağı

• Dikkatsizlik veya tedbirsizlik
• Meslekte acemilik (Hekimin mesleği veya uzmanlığı ile ilgili kabul edilmiş olan bilgileri, uygulamaları bilmesi benimsemesi ve buna uyması zorunludur)(Kişiye daha fazla acı çektirmesi de hekimin sorumluluğunu gerektirir)
• Yasa emir ve yönetmeliklere uymama durumu,(meslekte yeterlilik kuralları)

Hukuki Sorumluluk Özel hukukta her turlu kusuru haksız fiil olarak kabul ediyoruz ve kusurlu kişi bu zararı ödemekle yükümlüdür. Tazminat davası adı verilen bu davanın açılması ve zararın ispatı hasta veya yakınına düşer. İLLİYET BAĞI, ZARAR VE EN HAFİF KUSUR Yargıtay 13. HD 2005/3645 E. – 2005/11796 K. “ .. Tüm bu açıklamalar ışığında, taraflar arasındaki uyuşmazlık vekalet akdinden kaynaklandığına, davalıların her türlü özen gösterme borcu olup, en hafif kusurundan dahi sorumlu olduğuna göre, zararın tamamından sorumlu tutulmaları gerekirken, maddi zarar hesabında kusur oranına göre indirim yapılmış olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.” MALPRAKTİS DAVASI NASIL AÇILIR ? Hekimlerin yanlış teşhiste bulunması ve hastanın yanlış tedaviye yönlendirilmiş olması halinde hekim dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranışından sorumlu olacaktır. Hasta zararın varlığını, hekimin kusurunu ve kusurla zarar arasında illiyet bağı olduğunu ispat ettiği takdirde maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilecektir. Hasta hastane/ameliyat masraflarını, çalışmadığı günler için uğradığı kazanç kayıplarını, doktorun hatalı tıbbi müdahalesi yüzünden yeniden görmek zorunda kaldığı tedavi masraflarını talep edebilecektir. Bunun yanında hastanın ve gerekli koşullar gerçekleştiği takdirde ailesinin hatalı tıbbi müdahaleden dolayı acı, elem, üzüntü çekmesi halinde manevi tazminat olarak uygun miktarda para alabilecektir. Hastane, özel hastane niteliğindeyse, sözleşme hasta ile hastane arasında kurulmuş olur. Bu sözleşmeye “ hastaneye kabul sözleşmesi” denir. Tedaviyi yürüten hekim veya yardımcı personel sözleşmenin tarafı olmazlar. Dolayısıyla hasta doğrudan doğruya hekim ile değil hastane ile muhatap olur. Hekim ise hastane adına hastaya tedavi hizmeti sunan kişi olarak Türk Borçlar Kanunu uyarınca ifa yardımcı konumundadır. Haksız fiilden kaynaklanan zararlardan dolayı ise ilgili hekim veya personel sorumludur. MALPRAKTİS DAVASI HANGİ MAHKEMEDE AÇILIR ? Kamuda çalışan doktorların müdahaleleri nedeniyle idare aleyhine dava açılır. Bu durumda devlet kusuru oranında kendi personeline rücu edecektir. (hizmet kusuru). Tıbbi kötü uygulamadan kaynaklanan zararlardan kaynaklı, idareye karşı açılacak davalarda özel olarak ağır hizmet kusuru aranmaktadır. (idari yargı) Kamu hastanelerinde çalışan doktorlara karşı doğrudan doğruya tazminat davası açılması mümkün değildir. İdare aleyhine ve genel görevli idare mahkemesinde dava açılacak, eğer hekimin kişisel kusuru tespit edilirse, idare hekime, kusuru oranında Asliye Hukuk Mahkemesinde rücu davası açabilecektir. Özel hastanede veya özel muayenehanede gerçekleştirilen bir müdahaleden zarar doğmuşsa; tazminat davası Adli Yargıda açılır. Vekâlet ve eser sözleşmesine dayalı tıbbi müdahalelerdeki uyuşmazlıklar Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamındadır. (Tüketici İşlemi) ve bu davalar tüketici mahkemelerinde görülecektir. Yetkili mahkeme : Davanın açıldığı tarihte davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Haksız fiilden kaynaklı bir dava açıyorsak; (HMK) Haksız fiilin işlendiği, zararın meydana geldiği veya zararın meydana gelme ihtimalinin olduğu yer ve zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi seçimlik yetkili mahkemelerdir. MALPRAKTİS DAVALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR ? Zamanaşımı : Doktor – Hasta – Vekalet sözleşmesi ve 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Hasta – Hastane – Hizmet Sözleşmesi ve 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Taksirli suç teşkil etmesi durumunda. Daha uzun olan ceza zamanaşımı süresi kullanılır. Zamanaşımı süresi ne zaman başlar ?

13. HD 2019/2955 E. – 2019/10484 K. “ .. Öte yandan davacının şikayetlerinin devam ettiğini, iyileşme olmadığını ve yeniden ameliyat olması gerektiğini ileri sürdüğü, buna göre tedavi bitmeden zararın bilinemeyeceği ve zarar öğrenilmeden zamanaşımı süresinin işlemeye başlamayacağı düşünülmeden.. “
14. Tedavi devam ediyorsa zamanaşımı başlamaz
15. Zarar öğrenilmeden zamanaşımı süresi başlamaz

AYDINLATILMIŞ ONAMIN ÖNEMİ

13. HD 2015/41712 E. – 2018/4243K. “ Hekim etiği yönetmeliğinin 26. Maddesinde düzenleme yapılmış ve “ Hekim hastasını, hastanın sağlık durumu ve konulan tanı, önerilen tedavi yönteminin türü, başarı şansı ve yüzdesi, tedavi yönteminin hastanın sağlığı için taşıdığı riskler, verilen ilaçların kullanışı ve olası yan etkileri, hastanın önerilen tedaviyi kabul etmemesi durumunda hastalığın yaratacağı sonuçlar, olası tedavi seçenekleri ve riskleri konularında aydınlatır. Yapılacak aydınlatma hastanın kültürel, toplumsal ve ruhsal durumuna özen gösteren bir uygunlukta olmalıdır. Bilgiler hasta tarafından anlaşılabilecek biçimde verilmelidir. Hastanın dışında bilgilendirilecek kişileri, hasta kendisi belirler. Sağlıkla ilgili her türlü girişim, kişinin özgür ve aydınlatılmış onamı ile yapılabilir. Alınan onam, baskı, tehdit, eksik aydınlatma ya da kandırma yoluyla alındıysa geçersizdir. Acil durumlar ile, hastanın reşit olmaması veya bilincinin kapalı olduğu ya da karar veremeyeceği durumlarda yasal temsilcisinin izni alınır ”düzenlemesiyle aydınlatmanın ne şekilde yapılacağı açıklanmıştır. (Aydınlatma ve onam konusunda kullanılabilecek olan içtihat bu)

* Aydınlatılmış onamın ispat yükü hekim yada hastanededir. * Aydınlatma hukuka uygun şekilde yapılmamışsa, müdahale hukuka uygun olsa bile, bu müdahale sonucunda bir zarar meydana gelmişse hekimin sorumluluğuna gidilebilecektir.

13. HD 2016/30023 E. – 2018/11375K. “ .. Epikriz raporunda “ göz hastalıkları polikliniğinde ROP muayenesi önerildi “ şeklinde yazıyor olması hekimin aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirdiğini ispat için yeterli kabul edilemez.”
14. HD 2016/23372 E. – 2019/12469 K. “ .. Ne var ki ortaya çıkan hasarın komplikasyon olması aydınlatma yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığı gibi hastanın komplikasyonlar hakkında bilgilendirilmesi aydınlatma yükümlülüğünün bir gereğidir.” (Yani komplikasyon konusunda da aydınlatma şart )
15. HD 2016/25663 E. – 2018/7615 K. “ Ancak aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemiş oluşu, yapılan müdahaleyi hukuka aykırı hale getirdiğinden, davalıların manevi tazminat dışında maddi tazminattan da sorumlu olduklarının kabulü gerekir.”

ANAYASA MAHKEMESİ Bireysel Başvuru : 2015/2536 Karar Tarihi : 04/07/2019 (Maddi tazminat yönünden önemli bir karar) “Başvuruda, başvurucunun vücut bütünlüğüne yönelik tıbbi müdahale öncesinde rızasının alınmadığı ve riskler konusunda aydınlatılmadığı iddiası yönünden derece mahkemelerince konuyla ilgili ve yeterli bir gerekçe ortaya konulmadığından maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır. Dolayısıyla somut durumda ihlalin mahkeme kararından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. “ Yazımızda Malpraktis davası konusunda özet şeklinde açıklamalar yapılmıştır. Ancak ilgili konu teknik ve detaylı inceleme gerektirdiğinden sorularınızı kayihukuk@gmail.com adresinden veya sitemizde mevcut olan iletişim numaralarımızdan ulaşarak sorabilir ve yine iletişim numaralarımızdan ulaşarak randevu oluşturabilirsiniz.

Yurt dışında yaşayan 5 milyonu aşkın Türk vatandaşı bulunmaktadır. Yurt dışında yaşayan Türklerin en çok yaşadıkları hukuki problemler aile hukuku, miras hukuku, gayrimenkul hukuku ve idare hukuku alanlarında baş göstermektedir. Belki de bunlardan en önemlisinin boşanma olduğunu söylemek pek de yanlış bir ifade olmayacaktır. Yabancılık unsuru taşıyan boşanma davaları, hem teorik açıdan, hem de uygulama açısından büyük önem arz etmektedir. Boşanma avukatı hizmeti almak için ziyaret edebilirsiniz. Boşanma, tarafların iradelerine dayalı olarak kurdukları evlilik birliğini yine tarafların iradelerine dayalı olarak sona erdirmeleridir. Türkiye’de açılan boşanma davalarında, tarafların çekişmeli ve çekişmesiz olarak dava yoluna gidebilmekte olduğunu görmekteyiz. Ancak  yurt dışında evlenip daha sonra yine yetkili yurt dışı aile mahkemesinde boşanan eşler, söz konusu yabancı ülke mahkemesinden almış olduğu boşanma kararının Türkiye’de de geçerli olup olmadığına ilişkin birtakım sorunlar yaşamaktadır. Şöyle ki; Her ülke bağımsızlık ve egemenlik erklerine dayanarak yargılama faaliyetlerini de kendileri yürütür. Bu sebeple; her ülkenin yargı organının verdiği kararlar da o ülkenin egemenlik sahası içerisinde hüküm doğurur. Buna bağlı olarak yurt dışında, yabancı mahkemelerce verilen boşanma kararları; Türkiye’de kendiliğinden geçerlilik kazanmayacak, hüküm ve sonuç ifade etmeyecektir.  Taraflar Türkiye’de halen evli görünüyor olacak ve bu da sorunları beraberinde getirecektir. Yabancılık unsuru taşıyan özel hukuka ilişkin işlem ve ilişkilerde uygulanacak hukuk, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, yabancı kararların tanınması ve tenfizi MÖHUK’ta düzenlenmiştir. Kural olarak, yabancı mahkeme tarafından boşanma davalarına dair verilen bir kararın, Türkiye’de geçerlilik kazanabilmesi için tanıma, tenfiz davaları açılması gerekmektedir. Bu davalar Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisindeki yetkili ve görevli mahkeme tarafından yerine getirilir. ANCAK 2017 tarihli 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesi ile ilgili yabancı mahkeme kararının yurt dışında verilmiş boşanma, ayrılık ve evliliğin butlanına dair kararların yurt içindeki yetkili nüfus kütüğüne tescil edilmesi imkânı tanınmıştır.7 Şubat 2018 tarihinde yayımlanan “Yabancı Ülke Adlî Veya İdarî Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelik” in uygulaması, Ankara İl Nüfus Müdürlüğü’nden başlamıştır. Böylelikle; yabancı bir mahkemenin veya idari makamın verdiği boşanma kararı, Türkiye’de mahkemelerde tanıma davası açılmasına gerek kalmaksızın, kişilerin aile kütüklerine tescil edilebilecektir. Ancak; tenfiz hükümleri (nafaka, velayet vb.) içeren kararlar için, yine Türk Mahkemeleri’ne başvurmak gerekecektir. Başvuru esnasında tarafların; -Yabancı ülke adli veya idari makamlarınca verilen kararla ilgili Türk Mahkemelerinde halen devam eden bir dava veya tanımanın Türk Mahkemelerince evvelce reddedildiğine dair bir karar bulunmadığını yazılı olarak beyan etmeleri -Dış temsilcilik tarafından düzenlenen yazılı başvuru formunu doldurmaları ve bu forma;

• Aile kütüğüne tescili talep edilen usulüne göre onaylanmış kararınaslı ile noter veya dış temsilcilik tarafından onaylanmış veya ilgili ülkenin yetkili makamı tarafından Apostil şerhi tatbik edilerek onaylanmış Türkçe tercümesi,
• Adli veya idari makam kararında kesinleşme şerhi yok ise kararın verildiği ülke kanunlarına göre kesinleştiğine dair onaylanmış belge veya yazınınaslı ile noter veya dış temsilcilik tarafından onaylanmış veya ilgili ülkenin yetkili makamı tarafından Apostil şerhi tatbik edilerek onaylanmış Türkçe tercümesi,
• Kimlik veya pasaport fotokopileri, taraflardan biri yabancı ise kimlik veya pasaportların noter tasdikli Türkçe tercümeleri,
• Vekil aracılığı ile yapılacak müracaatlardanoter tarafından düzenlenen fotoğraflı özel vekâletnamenin aslı veya onaylanmış aslına uygun örneğini eklemeleri gerekmektedir.

Belgelerde eksiklik olması halinde, taraflara 90 gün ek süre verilecektir. Görüleceği üzere, yukarıda bahsedilen düzenleme getirilmeden önce, tanıma ve tenfiz talep eden kişilerin mutlaka Türk yargı organlarına başvurması gerekmekteydi. Mevcut düzenlemeye göre ise, tarafların birlikte hareket etmesi ve sayılan diğer koşulların sağlanması halinde doğrudan yetkili nüfus müdürlüğüne tescil talep edilinebilinecektir. Bu düzenleme her ne kadar uygulamada pratiklik sağlamış olsa da beraberinde birçok problemi de getirecek niteliktedir. Tanıma ve tenfiz için aranan şartların sağlanıp sağlanmadığını, nüfus müdürlüklerinin sağlıklı değerlendirmesi her zaman için mümkün olamayacaktır. Örneğin, yabancı bir mahkemeden verilmiş olan kararın o ülke hukukuna göre kesinleşmiş olduğunun tespiti, farklı hukuk sistemleri olduğu da dikkate alınarak nüfus müdürlüğü tarafından tespit edilmesi uzun bir süre alabilir ya da hatalı olarak tespit edilebilir Yine kamu düzenine aykırılığın tespiti de ancak ve ancak yargı makamları tarafından takdir edilebilecek bir hususken nüfus müdürlüklerine tanınan bu yetkinin, hukuki olarak sağlıklı sonuçlar meydana getiremeyecek olması muhtemeldir.

Tanıma ve Tenfiz İçin Gereken Şartlar

Yabancılık unsuru taşıyan özel hukuka ilişkin işlem ve ilişkilerde uygulanacak hukuk, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, yabancı kararların tanınması ve tenfizi konularında uygulanacak olan MÖHUK’a göre; yabancı mahkeme kararlarının, Türk yargısında da geçerli bir mahkeme kararı hükmünde olabilmesi için gerekli şartlar şunlardır:

1. Yabancı mahkeme tarafından hukuk davalarına dair verilmiş bir karar mevcut olmalıdır.
2. Bu yabancı mahkeme kararı, verildiği ülkenin hukukuna göre kesinleşmişbulunmalıdır.
3. Kamu düzenine açıkça aykırılık bulunmamalıdır
4. Tanıma ve tenfizi istenen ilamı veren ülke ile karşılılığınbulunması lazımdır.
5. Dürüstlük kuralına aykırı şekilde başvuru hakkı kullanılmamalıdır.

Tanıma ve Tenfiz Nedir?

Tanıma ve tenfiz davaları her ne kadar birbirleri ile yakın ilişkili ve benzer gibi görülse de aslında birbirinden bağımsız iki farklı davadır. Tanıma Davası: Yabancı mahkemece verilen boşanma kararının tanınması, kararın kesin hüküm gücünün Türkiye’yi de kapsaması anlamına gelir. Nitekim yabancı ülke mahkemesinde verilen boşanma kararı hükmünün sadece ülkemizdeki nüfus müdürlüklerinde geçerli olabilmesi ve medeni durum halinin değişikliği için yetkili aile mahkemesinde tanıma davasının açılması yeterli görülmektedir. Mahkemenin bu belgeyi kesin delil olarak kabul edebilmesi ve tanımaya karar vermesi için şu şartları taşıması gerekir.

• İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması
• Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
• Kendisine karşı tenfiz istenen kişi, hükmü veren mahkemenin, kişinin haklarını ihlal edilerek verdiğinden bahisle tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması.

Bu şartları ihtiva eden belge, yetkili mahkeme tarafından tanındığı takdirde, taraflar yabancı ülke mahkemesinin verdiği kararın kesinleştiği tarihte boşanmış sayılacaklardır. Tenfiz Davası: Yabancı bir mahkemece verilen boşanma kararının tenfizi denildiğinde ise onun Türkiye’de icra edilebilirliği kastedilmektedir. Tenfiz kararı tanımadan farklı olarak ilamın Türkiye’de yerine getirilmesini mümkün kılmaktadır. Örneğin yabancı mahkemece verilen boşanma kararında nafaka ve tazminata ilişkin hükümler varsa ilamın bu kısımlarının Türkiye’de infazı tenfiz kararı ile mümkün olabilmektedir. Tanıma ve tenfiz davaları, ülkemizde aile hukuku kapsamı içine alındığından yetkili Aile Mahkemeleri tarafından görülmektedir. Öte yabancı mahkemelerde alınan boşanma kararının tanınması ve tenfizinde görevli aile mahkemesi bulunamaması durumunda devreye Asliye Hukuk Mahkemeleri girmektedir. Yurtdışı mahkemelerinden alınmış mahkeme kararlarının; doğrudan tarafları tanıma ve tenfiz talebinde bulunabileceği gibi, tarafların vefat etmesi halinde mirasçıları da bu talebi iletmek amacıyla dava açabilirler.  Seçilecek mahkemenin bulunduğu il olarak ikamet edilen il seçilse de tarafların yurt dışında bulunması halinde davalar İstanbul, Ankara ve İzmir’de açılabilmektedir. Tenfiz avukatı hakkında detaylı bilgi için sayfıımızı ziyaret edebilirsiniz.

Tanıma ve Tenfiz için Gerekli Belgeler

• Yabancı mahkeme kararının(boşanma kararı) aslı
• Yabancı mahkemenin boşanma kararının kesinleşmiş olduğunu gösterir şerh veya belge ve apostille
• Yabancı mahkemenin vermiş olduğu boşanma kararının Türkçe’ ye yeminli tercüman tarafından tercüme edilmesi ve bu tercümenin Noter veya Konsolosluktan onaylatılması
• Pasaport ve nüfus cüzdanı fotokopisi
• Avukata vekâlet verilecek ise resimli boşanma vekâletnamesi ve vekâletnamede ‘’yurtdışında verilmiş boşanma kararına ilişkin tanıma ve tenfiz davası açmaya yetki’’

YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ Esas 2010/15094 Karar 2011/4618  15.03.2011  2675 Sa.Ka.37 Yabancı Mahkeme boşanma ilamının tenfizi talebini muhtevi dilekçeye, yabancı mahkeme İlamının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı ve onanmış tercümesi ile ilamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesinin eklenmesi zorunludur. YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ KARARI Davacı vekili tarafından açılan davada Almanya-Alfeld (Lein) Sulh Mahkemesinin 8/9/2005 tarih ve 6F 366/04 S sayılı boşanma kararının tenfizine karar verilmesinin talep edildiği, mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verildiği, hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır Hüküm tarihinde yürürlükte olan 2675 sayılı Milletler arası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 37. Maddesinde tenfiz dilekçesine eklenecek belgeler belirtilmiş olup, bu hükme göre yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca usulen onanmış tercümesi ile ilamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesinin dilekçeye eklenmesi zorunlu olduğu halde, bu hususlara uyulmayarak FOTOKOPİ İLE yetinilmesi de doğru bulunmamıştır. SONUÇ Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebeple kabulü ile hükmün sonuca etkili olmamak üzere ( BOZULMASINA ), oy birliğiyle karar verildi.   MİRAS Yurtdışında yaşayan vatandaşların karşılaşmış olduğu diğer bir sorun da; kişilerin vefat etmesi durumunda, Türkiye’den mirasın alınabilmesidir. Türkiye’den mirasın alınabilmesi için belli prosedürlerin yerine getirilmesi ve veraset ilamının alınması gerekecektir. Boşanmada bahsettiğimiz üzere Milletlerarası Özel Hukuk alanında, yurt dışında gerçekleşmiş davaların ve işlemlerin Türkiye’de tanınması belli şartlar sağlandığında mümkün kılınmıştır. Bu şartlardan en önemlisi Türk Mahkemelerinin söz konusu olayda yetkisinin bulunmamış olmasıdır. Murisin bıraktığı miras bir taşınır mal ya da para alacağı ise, veraset ilamı yabancı ülkeden talep edilebilecek ve verilen bu belge mirasın alınması için Türkiye’de kabul edilecektir. Ancak  “Türkiye’de bulunan taşınmazlar hakkında Türk hukuku uygulanır “ hükmüyle MÖHUK, Türk mahkemelerine münhasır bir yetki tanımıştır. Verilen bu münhasır yetki nedeniyle mirasçılık belgesi ve veraset ilamının Türkiye’de tanınması mümkün olmayacak mirasçılık işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için bu belgelerin Türkiye’den alınması gerekecektir. MİRASIN REDDİ Mirasçılar, miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak kazanırlar. Malvarlığı ve alacak hakları bulunabileceği gibi, borca batık bir tereke olarak da karşımıza çıkabilir. Böyle durumlarda, mirasçıların mirası reddetmesi söz konusu olmaktadır.  Mirasın reddi işlemi yapılırken de yabancı memleketlerdeki usulün takip edilmesi gerekecektir. Ölüme bağlı tasarruflarla ilgili işlemlerde murisin milli hukukunun uygulanacağı Milletlerarası Özel Hukukta belirtilmiştir. Bu işlem için tereke mahkemesi olarak adlandırılan yerdeki mahkeme yetkili olacaktır. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesidir. GAYRİMENKUL Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın Türkiye’de gerek yatırım amacıyla aldıkları, gerekse mirasçı sıfatıyla sahip oldukları gayrimenkuller bulunmaktadır. Sıkça karşılaşılan ve dava açma gerekliliğini de beraberinde getiren bu problemlerden bazıları ise şöyledir:

• Tapu Kayıtlarında Düzeltme Davaları: Tapu kayıtlarında yer alan isim, soy isim vb. yazım hatası gibi yanlışlıklar gayrimenkuller üzerinde işlem yapmayı imkânsız hale getirebilmektedir. Dava yoluyla hatalı olan kayıtların düzeltilebilmesi mümkündür.
• Haksız İşgalin Önlenmesi ve Ecrimisil Davaları: Yurt dışında yaşayan vatandaşların uzun süreler boyunca ülkeye gelememeleri halinde kendilerine ait ya da kendilerine intikal etmemiş olsa da miras kalmış taşınmazlarının, hak sahibi olmayan üçüncü kişiler tarafından işgal edilmesi sıkça karşılaşılan bir durumdur. Yurt dışındaki vatandaşlarımızın, özellikle de uzun süredir Türkiye’ye gelememiş olan kişilerin boş arazilerine haksız olarak ev yapılması, arazinin sair şekillerde kullanılması sorunların başında gelmektedir. Hak sahibi olmayan üçüncü kişiler tarafından yapılan işgalin ve haklarına tecavüzün sonlandırılması için müdahalenin meni davası açılması gerekmektedir. Taşınmazı haksız olarak kullanan kişi de, meydana gelen haksız işgal ile ilgili olarak mal sahibine ecrimisil adında bir tazminat ödemekle yükümlüdür.
• Kira Davaları:  Kiraya verdikleri taşınmazlar ile ilgili olarak; kiracılarla bir ihtilaf yaşanması halinde yurt dışında bulunan kişinin, Türkiye’deki kiracıya müdahalesi oldukça kısıtlanmış durumdadır. Bu nedenle kira ilişkisine ilişkin davaların bir avukat marifeti ile takibi neredeyse zorunludur diyebiliriz. Özellikle kira bedelini ödemeyen kiracılara karşı kira tahsili ve tahliye davaları hukuki uzmanlık gerektirmekte olup bu konularda bir avukattan yardım alınması oldukça önemlidir.
• Mirastan Mal Kaçırma Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası: Miras bırakan kişi, sağlığında bilerek ya da bilmeyerek mirasçılar arasında adaletsizlik yaratacak bir gayrimenkul devri yaptıysa bu işlem belirli şartlar dâhilinde iptal edilerek geriye döndürülebilir. Bu dava türü de yurt dışında yaşayan vatandaşların sıkça başvurduğu bir dava türüdür.
• Ortaklığın Giderilmesi Davası: Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşına bir taşınmaz miras kalması halinde çoğu zaman diğer hissedarlar ile bir iletişimsizlik ve anlaşmazlık hali doğmaktadır. İzale-i Şuyu olarak da bilinen bu dava ile herhangi bir paydaş, taşınır veya taşınmaz maldaki ortaklığa son verilerek ortaklığın bitirilmesini talep edebilir. Taşınmazın satılarak parasının hisseler oranında paylaştırılması mümkün olabileceği gibi, taşınmazın fiili olarak paylaştırılması şeklinde de olabilecektir. 

EMEKLİLİK 3201 sayılı Kanunla yurtdışında çalışan veya ev hanımı olan Türk vatandaşlarına, yurtdışında geçen sürelerini belgelemek suretiyle geriye dönük borçlanma yolu ile Türkiye’ den emeklilik hakkı tanınmıştır. Bu sürelerin ister bir kısmını ister tamamını borçlanarak, emeklilik şartları sağlanması halinde yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız Türkiye’ den de emekli olabilmektedir. Borçlanma kapsamındaki süreler, Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin (Mavi Kartlılar) 18 yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurtdışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile “ ev kadını” olarak geçirilen sürelerdir. Yurtdışında ikamet eden kadınların medeni haline bakılmaksızın, sigortalılık süreleri dışında yurtdışında geçirdikleri sürelerin diledikleri kadarını “ev hanımı” olarak yurtdışı emeklilik işlemleri için borçlanabilirler. Erkekler ise sadece yurtdışında çalışarak geçirdikleri süreleri ve bu çalışma süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik sürelerini yurtdışı borçlanmasında değerlendirme imkânından yararlanabilirler.

Yurt dışı borçlanmasında yararlanabilmek için

• Türk vatandaşı olmak: İlgilinin, borçlanmak istediği sürelerde ve yazılı başvuru tarihi itibariyle Türk vatandaşı olması gerekmektedir.
• Belirli nitelikte yurtdışı süreleri bulunmak: Yurt dışında geçen sigortalılık süreleri, sigortalılık sürelerinin arasında veya sonunda bir yıla kadar işsizlik süreleri ve ev kadınlığında geçen süreler borçlanma kapsamında değerlendirilmektedir.
• Hizmetlerini belgelendirmek: Borçlanma yapmak isteyen kişilerin durumlarına uygun olan belgelerin asıllarını, Sosyal Güvenlik Kurumuna ibraz etmeleri gerekmektedir.
• Yazılı istekte bulunmak: İlgililer, yurt dışında geçen çalışma veya ev kadınlığı sürelerinin borçlandırılmasına ilişkin yazılı taleplerine dair dilekçelerini, usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan ya da posta yolu ile Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili ünitesine ulaştırılması gerekmektedir. 

Yurtdışı Aylık Bağlanması Şartları Nelerdir?

• Yurda kesin dönüş yapılmış olması
• Kurum tarafından tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş olması
• Borcun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunması gerekmektedir.

Yurtdışı borçlanmasına başvuran vatandaşlarımızın Türkiye’ de Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı çalışması bulunuyorsa en son tabi olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne; çalışması bulunmuyorsa Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunmaları gerekir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tahakkuk ettirilen prim borcunun tamamı, tebliğ tarihinden itibaren üç ay içerisinde Türk Lirası olarak ödenmelidir, aksi halde borçlanma işlemi iptal edilir.

Çağımızda teknolojinin gelişimi, interneti gün geçtikçe daha ulaşılabilir ve her şeyi barındıran bir alan haline getirmiştir. Bu gelişme sayesinde internet hayatımızın her alanında yer alan, her insanın bilgiye ulaşmak için ilk başvurduğu bir alandır. Bu durum sanatı, siyaseti bilimi etkilediği gibi toplum düzenini ve buna bağlı olarak hukuku da büyük ölçüde etkileyen bir gelişim haline gelmiştir. Bu doğrultuda da ortaya hukukun en genç alanlarından biri olan “bilişim hukuku” çıkmıştır.

Bilişim hukuku nedir?

Bilişim Hukuku insanların sanal dünyadaki yaşantılarını düzenleyen bir hukuk dalıdır. İnternet ortamında ortaya çıkan veya çıkabilecek her türlü insan haklarına aykırı eylemlere ilişkin olarak yasal sınırları belirlemektedir.

Bilişim hukuku neleri kapsar?

Günümüzde evde, işimizde ve alışverişlerimizde olmak üzere kısacası hayatımızın her yerinde internet ve sanal dünya üzerinden işlem yapmaktayız. Bu da Bilişim Hukuku’nun alanını oldukça genişletmektedir. Bu doğrultuda;

• İnternet Hukuku,
• Elektronik Haberleşme ve Ticaret Hukuku
• Elektronik İmza, Elektronik Tebligat Hukuku
• Dijital Tüketici Hukuku
• Blockchain Hukuku
• Yapay Zekâ Hukuku
• Kripto Para Hukuku
• Banka ve kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması Suçları
• Bilişim Sistemine girme, yasaklı program Kullanma Suçları
• Siber Güvenlik ve Siber Suçlar gibi birçok alan bilişim hukuku kapsamında sayılabilmektedir.

Bilişim hukuku avukatı ne tür hizmetler sunar?

Uzman avukatımız müvekkillere kişisel verilerin korunması, marka ve telif hakkı gibi sosyal medya üzerinden yapılan hak ihlalleri, hakaret ve tehdit gibi suçların da ceza yargılaması takibini yapmaktadır. Kısacası bilişime dair konularda danışmanlık hizmeti verebildiği gibi bilişim hukukundan kaynaklı yukarıda açıkladığımız davaların da takibini yapmaktadır.

Bilişim hukuku avukatıyla çalışmanın avantajları nelerdir?

Bilişim Hukuku, hem çok genç bir hukuk dalı olması hem de içeriğinin oldukça spesifik bir alan olması nedeniyle diğer hukuk dallarından ayrılmaktadır. Zira bu hukuk dalı içerisinde diğer tüm hukuk alanlarını barındırmakla birlikte kendine has bir şekilde uygulama bulmaktadır. Bu nedenle Bilişim Hukuku’na ilişkin davalarda hukuk alanında uzman olmanın yanı sıra teknolojiden, internetten ve buna özgü teknik terimlerden de anlamak gerekmektedir.  Bu nedenle Bilişim alanında bilgisi olmayan bir avukat ile çalışmak telafisi güç zararlar verebileceğinden alanında uzman avukatlar ile çalışmak daha sağlıklı olacaktır.

Bilişim Hukuku Davalarında avukat ücretleri

Bilişim Hukukuna ilişkin davalarında avukatın alması gereken minimum tutar, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ile belirlenmektedir. 2023 yılı güncel tarifesine göre belirlenen ücret 9.200-TL’dir.

 Bilişim suçları (siber suçlar) nelerdir?

Bilişim Suçları Türk Ceza Kanunu’nun 243-246. Maddeleri arasında düzenleme alanı bulmaktadır. Buna göre;

1. Bilişim sistemine girme suçu (TCK m.243)
2. Sistemi Engelleme, Bozma, Erişilmez Kılma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu (TCK m.244)
3. Banka veya kredi kartının kötüye kullanılması suçu (TCK m.245)
4. Yasak cihaz veya program kullanma suçu (TCK m.245/a)

Bu suçlar Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş olup bilişim suçlarıdır.

Siber suçlara hangi avukat bakar?

Siber Suçlar yani bilişim suçları ile bu alanda uzman bilişim hukuku avukatı ilgilenmektedir.

İp adresinin tespit edilmesi

Her türlü internet hizmetini kullanmak için IP adresine ihtiyaç duyulmaktadır. IP adresleri için internete bağlanmak isteyen cihazların kimlik numaraları denilebilir. Bu nedenle bilişim sistemleri aracı kılınarak işlenen suçlarda failin bulunabilmesi için İP adresinin tespit edilmesi önem arz etmektedir. Ancak İP adresinin tespit edilmesi tek başına cezalandırılmak için yeterli değildir.

Bilişim suçları nereye şikâyet edilir?

Bilişim Suçları Savcılığın kendiliğinden dikkate alacağı suçlardandır. Bu nedenle bu suçlarda şikâyet şartı bulunmamaktadır. Ancak bu suçtan zarar gören kimseler suçu en yakın savcılığa bildirebilirler.

Bilişim avukatı ispat amacıyla e-tespit işlemini nasıl yapar?

E-tespit işlemi hukukumuzda çok yeni olup Noterlik İşlemlerinin Elektronik Ortamda Yapılması Hakkında Yönetmelik’in uygulamaya girmesi ile işlerlik kazanmıştır. Bu işlem ile birlikte yapılan bütün işlemlerin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, saklanması, işlenmesi, görüntü ve işlem gibi her türlü ispatı gereken verinin tespit edilebilmesi amaçlanmıştır. Tek başına geçerlilik arz etmeyecek bilgi, belge ve fotoğraf gibi evrakların geçerliliği noterlikler üzerinden tespit ettirilebilmektedir.

İnternet üzerinde yapılan sözleşmelerin hukuki geçerliliği ve taahhütlerin yerine getirilmesi konusunda bilişim hukuku avukatları nasıl destek sağlar?

Elektronik sözleşme taraflardan her birinin sözleşmenin kurulmasına ilişkin öneri, kabul, red gibi beyanlarını karşılıklı ve birbirlerine uygun olarak elektronik ortamdan belirtmesi ile kurulmaktadır. Elektronik sözleşmelerin normal yapılan sözleşmelerden herhangi bir farklılığı bulunmamakla birlikte TBK 15.maddesi gereğince güvenli elektronik imza ile imzalanmaktadırlar. Bu bakımdan elektronik sözleşmeler, normal sözleşmeler gibi hüküm ve sonuç doğurmaktadır. Ancak bu sözleşmelerde bilişim hukuku avukatının önemi büyüktür. Zira avukat tarafından sözleşmenin taraflarının ehliyeti, hizmet sağlayıcıların güvenirliği kontrol edilecek ve sözleşmenin uygun bir şekilde uygulanması için zemin hazırlayacaktır.

İnternetten nasıl içerik kaldırılır?

Bir gerçek veya tüzel kişinin(kurum ve kuruluşlarda dahil olmak üzere) internette yayınlanan nedeniyle kişilik haklarının ihlal edilmesi halinde bu içeriklerin kaldırılması ve erişim engeli getirilmesi talep edilebilmektedir. Bu doğrultuda öncelikli olarak yer sağlayıcısından gerekli işlemlerin yapılması talep edilmelidir. Yer sağlayıcısının gerekli işlemleri yapmaması veyahut yapmayı reddetmesi halinde ise içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi talebi yerleşim yerindeki ya da yayının yapıldığı yerdeki veyahut İnternet adresinin merkezi Sulh Ceza Hakiminden bizzat istenir.

İnternet ortamında haksız rekabet

Teknolojideki gelişmeler ile birlikte bir çok iş sektörü alanını internet üzerinden genişletmektedir. Bu durumda rekabetin internet ortamı üzerinden ilerlemesine ve hatta haksız rekabetin oluşmasına yol açmaktadır.  Her ne kadar haksız rekabet internet ortamında daha çok baş göstermekteyse de halihazırda hala internet ortamında gerçekleşen haksız rekabete ilişkin özel bir düzenleme bulunmamakla birlikte genel hükümler uygulanmaktadır.

İnternet ortamında telif haklarının korunması

Kural olarak meydana getirilen bir eserin maddi ve manevi tüm hak sahipliği eseri meydana getiren kişiye aittir. Ancak eser sahibi dilerse bu hak sahipliğini üçüncü kişilerle yasal yollardan paylaşabilir. Bu izin verilmeksizin eserin kullanılması, işletilmesi ve çoğaltılması halinde telif haklarının ihlali gerçekleşmiş olur. İhlalin internet ortamında gerçekleşmesi halinde Uyar-Kaldır sistemi uygulanmaktadır. Bu sisteme göre, hak sahibi öncelikli olarak ihlali gerçekleştiren bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak ihlalin 3 gün içerisinde sonlandırılmasını talep edecektir. Sağlayıcı üç gün içerisinde ihlali sonlandırmaz ise bu durumda hak sahibi cumhuriyet savcılığına başvurarak üç gün içinde servis sağlayıcıdan ihlâle devam eden bilgi içerik sağlayıcısına verilen hizmetin durdurulması istenir. İhlâlin durdurulması halinde bilgi içerik sağlayıcısına yeniden servis sağlanır.

Müstehcenlik suçu

Müstehcenlik Suçu, Türk Ceza Kanunu’nda “Genel Ahlaka Karşı Suçlar” başlığı altında 226.madde kapsamında düzenlenmektedir. Kanunda bu suç, çocuklara karşı müstehcenlik suçu ve genel olarak yetişkinlere, topluma karşı müstehcenlik suçu olmak üzere iki kategori olarak düzenlenmiştir.

• Genel olarak Yetişkinlere ve Topluma Karşı: Seçimlik hareketli bir suç olup çok sayıda eylem bu suça vücut verebilmektedir. Müstehcen ürünleri alenileştirme, satma, kiraya verme, reklamını yapmak ve Hayvanlara, ölü insan bedenine ve doğal olmayan yollardan gerçekleştirilen cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üretmek, ülkeye sokmak, satışa arz etmek, satmak, depolamak gibi eylemler bu suçun başlıca işlenme şekillerindendir.
• Çocuklara karşı: Genel olarak işlenen eylemlerin çocuklara karşı işlenmesidir. Buna göre Çocukların Kullanıldığı Müstehcen Ürünleri Ülkeye Sokma, Çoğaltma, Satma, Depolama, Bulundurma ve Müstehcen Ürünleri Çocukların Görüp Duyabileceği Şekilde Alenileştirme gibi eylemler bu suçu oluşturmaktadır.

Bu suç türü, internetin ve sosyal medyaların gelişmesi ve yaygınlaşması ile bu ortamlarda çok daha fazla işlenmektedir. Sosyal medya hesapları üzerinden paylaşım yapmak, Whatsapp/Telegram mesajları, Whatsapp/Telegram gruplarına gönderilen mesajlar, Görüntülü görüşmeler(face-time) sırasında çıplak görüntülerin kaydedilmesi, İnstagram, Twitter, Facebook vb. sosyal medya hesaplarından DM (Direct Message) yoluyla mesajlaşma, görüntü kaydetme gibi eylemlerle internet üzerinden bu suç işlenebilmektedir. Bu suçun cezası kanunda her bir eylem yönünden farklı olup çocuklara karşı işlenmesi halinde daha ağır yaptırımları söz konusudur.

Hukuka aykırı olarak bilişim sistemine girme veya sistemde kalma suçu

Kanunda bu suç 243. Maddede düzenlenmiş olup bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına hukuka aykırı olarak girilmesi veya orada kalmaya devam edilmesi halinde bu suçun oluşacağı öngörülmüştür. Bilişim sistemine girme bir bilişim sitemine uzaktan bağlanmak suretiyle veya siteme fiziki olarak yakın olup ulaşma şeklinde gerçekleşebilir. Burada erişimin uzaktan, yakından, kablolu veya kablosuz şekilde sağlanmasının bir önemi bulunmayıp esas olan sisteme girilmesi ve sistemdeki verilerin görülmesidir. Ek olarak sisteme girilmesinin akabinde sitemdeki verilerin değişmesi veya yok olması halinde verilecek ceza yalnızca sisteme girilmesine verilecek cezadan daha ağırdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki; sisteme giren kimsenin verilerin değişmesi veya silinmesi için ekstra özel bir çaba sarf etmemesi, yalnızca sisteme girilmiş olması sebebiyle verilerin değişmesi veya silinmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bir başka bilişim suçu olan bilişim sistemini engelleme, bozma, erişilmez kılma, verileri yok etme veya değiştirme Suçu oluşacaktır. Bilişim sistemine girme suçu belki de bilişim suçları arasında en kolay şekilde işlenebilecek ve hatta belki de en çok işlenen suçtur. Zira bir kişinin sosyal medya hesaplarına söz gelimi Facebook veya İnstagram hesabına o kişinin izni olmaksızın kullanıcı şifresi ve varsa diğer güvenlik önlemlerini aşarak girmek bu suçu oluşturacaktır. Ancak burada önemli olan suçun mağduru konumundaki kişinin izni olmaksızın bu hesaba giriş yapmaktır. Aksi halde rızanın varlığı fiilin hukuka aykırı olması halini ortadan kaldıracak ve dolayısıyla suç oluşmayacaktır. Ayrıca kanunun aynı maddesinin 4.fıkrasında; Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerinin sisteme girilmeden teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izlenmesi durumunda izleyen kişinin bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağına hükmedilmiştir.

Sistemi Engelleme, Bozma, Erişilmez Kılma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu

Kanunda bu suç 244. Maddede düzenlenmiş olup maddede birden fazla harekete yer verilmiştir. Bu hareketlerden herhangi birini seçip gerçekleştiren kişi suçu işlemiş olup 244.madde kapsamında cezalandırılır. Hareketleri değerlendirecek olursak;

• Sistemi Bozma: Bilişim sisteminin teknik olarak altyapısına uygun bir şekilde çalışmasını, sisteminin işleyişini, bozan kişi bu suçu işlemiş olur. Sistemin kullanıcılar tarafından istenilen şekilde çalışmasının önüne geçilmesi de yine bu suçu oluşturacaktır.

• Sistemi Engelleme veya Erişilmez Kılma: Bir kişinin kendisine ait olan sisteme veya yararlanma yetkisi olan sisteme girmesinin engellenmesi veya sistemin erişilmez kılınması halinde bu suç oluşacaktır. Örneğin bir kimsenin Facebook, İnstagram gibi bir sosyal medya hesabına girdikten sonra hesabın şifresinin değiştirilmesi ve asıl hesap sahibinin o hesaba girmesinin böylelikle engellenmesi durumda bu suç oluşmuş olacaktır.

• Verileri Yok Etme veya Değiştirme: Yukarıda da değindiğimiz gibi bir bilişim sistemine giren kişinin sistem sahibinin daha öncesinde sisteme kaydettiği verilerin yok edilmesi veya değiştirilmesidir. Burada önemli olan sisteme giren kişinin bu verileri silmek veya değiştirmek için özel bir çaba sarf etmesidir. Bunun yanında sistemdeki verileri başka bir yere yönlendiren veya sisteme yeni veri yerleştiren kişiler de bu kapsamda bu suçu işlemiş olur.

Bunun yanında bu suçların bir banka/kredi kurumuna veya bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemlerinde işlenmesi durumunda kişiye verilecek ceza amacına göre değişecektir. Örneğin kişi sadece bir bankanın bilişim sistemindeki verileri bozmayı, yok etmeyi, değiştirmeyi amaçlıyor olabilir. Bu durumda kişi bilişim sistemine erişimi engelleme, verilerin yok edilmesi gibi duruma göre suç tipi belirlenerek Türk Ceza Kanunu’nu 244.maddesinin 3.fıkrasına göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. Ancak bu suçu işleyen kişinin tek amacı sistemdeki verilerle oynamak değil, bundan ayrıca haksız bir çıkar sağlamak ise kanunun aynı maddesinin 4. Fıkrası hükümleri uygulanır.  Burada yalnız kendisi için değil başkası yararına da haksız kazanç sağlaması söz konusu olabilir. Bu durum da yine 4.fıkra kapsamında değerlendirilecektir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken unsur fiilin başka bir suç tipini oluşturmamasıdır. Örneğin bir kimse bilişim sistemine girerek bir bankada bulunan para veya parasal değerin mülkiyetini elde etmiş ise bu durumda bu kişiye bilişim suçları hükümlerine göre değil TCK md. 142/2-e’de düzenlenen nitelikli hırsızlık suçundan ceza verilir.

Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçu

Bu suç tipi de TCK’da bilişim suçları başlığı altında m.245’te düzenlenmiştir. Bu suçun oluşması birden fazla yolla mümkün olup bunları sıralayacak olursak; Bir kimse başkasına ait bir banka veya kredi kartını bir şekilde ele geçirdiğinde veya elinde bulundurduğu sırada o kartın sahibi olan veya olması gereken kişinin izni olmaksızın kartı kullanarak kendisi veya başkası için bir menfaat elde eder ek veya menfaat elde edilmesini sağlayarak bu suçu işlemiş olacaktır. Bir kimse başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirerek sahte banka veya kredi kartı üreterek, satarak, devrederek, satın alarak veya kabul ederek de bu suçu işletebilmektedir. Bunlara ek olarak sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi deyine bu suçu işlemiş olacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus vardır ki bu fiilin başka ve daha ağır bir suça vücut vermemesi gerekmektedir. Önemle belirtmek gerekir ki 1. Bentteki durumda başka bir kimseye ait olan kredi veya banka kartı kullanılmakta iken üçüncü fıkrada menfaat elde edilirken sahte bir kredi veya banka kartı kullanılmaktadır. Kanun’a göre bu suçun bazı kimseler tarafından işlenmesi halinde bu kişiler hakkında cezaya hükmolunmamaktadır. Şöyle ki bu suç, haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın, aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin zararına işlenmişse bu suçu işleyen ilgili akraba hakkında ceza verilmemektedir.

Yasak Cihaz veya Program Kullanma Suçu:

Bu suç tipi TCK m 245/A’da düzenlenmiş olup bir cihazın, bilgisayar programının ve sair güvenlik kodunun; özellikle bilişim suçu işlemek için kullanılması veya bilişim suçu olarak geçmeyen ama bilişim sistemlerinin bu suçu işlenmesinde araç olarak kullanıldığı suçların işlenmesinde kullanılması için bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişiler bu suçu işlemiş olur.

İnternet yoluyla cinsel taciz suçu

Cinsel taciz suçu, çok hareketli bir suç olup birçok yoldan farklı eylemlerle işlenebilecek bir suç türüdür. Bu nedenle insanların çok sık kullandıkları instagram, twitter, Whatsapp gibi mecralarda bu suç ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Örneğin, Whatsapp üzerinden mağdura cinsel organının fotoğrafını atmak internet yoluyla cinsel taciz suçunu oluşturmaktadır. Bu suç türü şikâyete bağlı bir suç olmayıp savcılık tarafından kendiliğinden dikkate alınacak bir suç türüdür. Bu nedenle herhangi bir şikâyet süresi de bulunmamaktadır. Bu suç türk Ceza Kanunu’nda 105.madde de düzenlenmiş olup buna göre suçun posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılmaktadır. Bu durumda bu suçu işleyen kişiler 9 aydan 4.5 yıla kadar cezalandırılmaktadır.

Siber zorbalık

Tüm dünya ile birlikte sosyal paylaşım ağları ülkemizde de yoğun bir ilgi ile kullanılmaktadır. Bu sosyal ortam beraberinde hakaretleri, zorbalıkları, tehditleri ve incitici, kırıcı küfürlü konuşmaları da beraberinde getirmektedir. Çünkü insanlar bu ortamlarda kendilerine çok başka bir kimlik oluşturmakta, gerçek hayattaki kimliklerini rahatlıkla gizlemektedirler. Tanınma korkusu olmadığı için başka insanlara karşı diledikleri şekilde kaba ve kötü davranışlar sergileyebilmektedirler. Ancak bu kişilerin kimlikleri aslında kolaylıkla tespit edilebilmektedir. Bu nedenle böyle bir zorbalığa maruz kalmanız halinde alanında uzman bir avukat ile iletişime geçerek yasal yollara başvurmanız gerekmektedir.

Teknolojinin hızlı gelişmesi sebebiyle günümüzde neredeyse teknolojinin yer almadığı hiçbir alan kalmamışken özelikle bilginin aktarılması tamamıyla teknolojinin tekelinde olan bir alan haline gelmiş, dünyanın geldiği son noktada artık her şey teknoloji yoluyla daha kolay ve daha hızlı bir şekilde ilerlerken suç kavramı da bundan payını almış durumdadır. Bilginin elektronik ve teknolojik araçlarla aktarımına bilişim denmekte olup, günümüzde artık birçok suç teknolojik aletler aracığıyla işlenebilmekte ve ayrıca yalnızca teknolojinin ön planda olduğu bir kısım suçlar da artık Ceza Kanunumuz kapsamında yer almaktadır. Bu suçlar kısaca bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi çağdaş iletişim araçları veya pos makinası gibi alışveriş araçları kullanılarak elektronik ortamda işlenen her türlü suç olarak tanımlanabilir ve bu suçlar için her ne kadar elektronik suçlar, internet suçu veya bilgisayar suçu  gibi kavramlar kullanılsa da en çok karşımıza çıkan terim bilişim suçları veya siber suçlardır.

TÜRK CEZA KANUNU’NDA DÜZENLENEN BİLİŞİM SUÇLARI:

Kanun’da “Bilişim Alanında İşlenen Suçlar” başlığı altında özel olarak bir kısım bilişim suçları düzenlenmiş olup kanunun çeşitli alanlarında bilişim suçu olarak nitelendirilebilecek veya bilişim sistemleri yoluyla işlenebilecek suçlar düzenlenmiştir. Öncelikle özel olarak düzenlenen suçlara bakacak olursak;

• Bilişim sistemine girme suçu
• Sistemi Engelleme, Bozma, Erişilmez Kılma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu
• Banka veya kredi kartının kötüye kullanılması suçu
• Yasak cihaz veya porgram kullanma suçu

Şeklinde sıralanabilir. Bu suçlar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 243 ve 245.maddeleri arasında Bilişim Alanında İşlenen Suçlar başlığı altında ayrıca özel olarak düzenlenmiş suçlardır.

1. Bilişim Sistemine Girme Suçu

Kanunda bu suç 243. Maddede düzenlenmiş olup bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına hukuka aykırı olarak girilmesi veya orada kalmaya devam edilmesi halinde bu suçun oluşacağı öngörülmüştür. Bilişim sistemine girme bir bilişim sitemine uzaktan bağlanmak suretiyle veya siteme fiziki olarak yakın olup ulaşma şeklinde gerçekleşebilir. Burada erişimin uzaktan, yakından, kablolu veya kablosuz şekilde sağlanmasının bir önemi bulunmayıp esas olan sisteme girilmesi ve sistemdeki verilerin görülmesidir. Ek olarak sisteme girilmesinin akabinde sitemdeki verilerin değişmesi veya yok olması halinde verilecek ceza yalnızca sisteme girilmesine verilecek cezadan daha ağırdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki; sisteme giren kimsenin verilerin değişmesi veya silinmesi için ekstra özel bir çaba sarf etmemesi, yalnızca sisteme girilmiş olması sebebiyle verilerin değişmesi veya silinmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bir başka bilişim suçu olan bilişim sistemini engelleme, bozma, erişilmez kılma, verileri yok etme veya değiştirme Suçu oluşacaktır. Bilişim sistemine girme suçu belki de bilişim suçları arasında en kolay şekilde işlenebilecek ve hatta belki de en çok işlenen suçtur. Zira bir kişinin sosyal medya hesaplarına söz gelimi Facebook veya İnstagram hesabına o kişinin izni olmaksızın kullanıcı şifresi ve varsa diğer güvenlik önlemlerini aşarak girmek bu suçu oluşturacaktır. Ancak burada önemli olan suçun mağduru konumundaki kişinin izni olmaksızın bu hesaba giriş yapmaktır. Aksi halde rızanın varlığı fiilin hukuka aykırı olması halini ortadan kaldıracak ve dolayısıyla suç oluşmayacaktır. Ayrıca kanunun aynı maddesinin 4.fıkrasında; Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerinin sisteme girilmeden teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izlenmesi durumunda izleyen kişinin bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağına hükmedilmiştir.

2. Sistemi Engelleme, Bozma, Erişilmez Kılma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu

Kanunda bu suç 244. Maddede düzenlenmiş olup maddede birden fazla harekete yer verilmiştir. Bu hareketlerden herhangi birini seçip gerçekleştiren kişi suçu işlemiş olup 244.madde kapsamında cezalandırılır. Hareketleri değerlendirecek olursak;

• Sistemi Bozma: Bilişim sisteminin teknik olarak altyapısına uygun bir şekilde çalışmasını, sisteminin işleyişini, bozan kişi bu suçu işlemiş olur. Sistemin kullanıcılar tarafından istenilen şekilde çalışmasının önüne geçilmesi de yine bu suçu oluşturacaktır.

• Sistemi Engelleme veya Erişilmez Kılma: Bir kişinin kendisine ait olan sisteme veya yararlanma yetkisi olan sisteme girmesinin engellenmesi veya sistemin erişilmez kılınması halinde bu suç oluşacaktır. Örneğin bir kimsenin Facebook, İnstagram gibi bir sosyal medya hesabına girdikten sonra hesabın şifresinin değiştirilmesi ve asıl hesap sahibinin o hesaba girmesinin böylelikle engellenmesi durumda bu suç oluşmuş olacaktır.

• Verileri Yok Etme veya Değiştirme: Yukarıda da değindiğimiz gibi bir bilişim sistemine giren kişinin sistem sahibinin daha öncesinde sisteme kaydettiği verilerin yok edilmesi veya değiştirilmesidir. Burada önemli olan sisteme giren kişinin bu verileri silmek veya değiştirmek için özel bir çaba sarf etmesidir. Bunun yanında sistemdeki verileri başka bir yere yönlendiren veya sisteme yeni veri yerleştiren kişiler de bu kapsamda bu suçu işlemiş olur.

Bunun yanında bu suçların bir banka/kredi kurumuna veya bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemlerinde işlenmesi durumunda kişiye verilecek ceza amacına göre değişecektir. Örneğin kişi sadece bir bankanın bilişim sistemindeki verileri bozmayı, yok etmeyi, değiştirmeyi amaçlıyor olabilir. Bu durumda kişi bilişim sistemine erişimi engelleme, verilerin yok edilmesi gibi duruma göre suç tipi belirlenerek Türk Ceza Kanunu’nu 244.maddesinin 3.fıkrasına göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. Ancak bu suçu işleyen kişinin tek amacı sistemdeki verilerle oynamak değil, bundan ayrıca haksız bir çıkar sağlamak ise kanunun aynı maddesinin 4. Fıkrası hükümleri uygulanır.  Burada yalnız kendisi için değil başkası yararına da haksız kazanç sağlaması söz konusu olabilir. Bu durum da yine 4.fıkra kapsamında değerlendirilecektir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken unsur fiilin başka bir suç tipini oluşturmamasıdır. Örneğin bir kimse bilişim sistemine girerek bir bankada bulunan para veya parasal değerin mülkiyetini elde etmiş ise bu durumda bu kişiye bilişim suçları hükümlerine göre değil TCK md. 142/2-e’de düzenlenen nitelikli hırsızlık suçundan ceza verilir.

3. Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçu

Bu suç tipi de TCK’da bilişim suçları başlığı altında m.245’te düzenlenmiştir. Bu suçun oluşması birden fazla yolla mümkün olup bunları sıralayacak olursak;

• Bir kimse başkasına ait bir banka veya kredi kartını bir şekilde ele geçirdiğinde veya elinde bulundurduğu sırada o kartın sahibi olan veya olması gereken kişinin izni olmaksızın kartı kullanarak kendisi veya başkası için bir menfaat elde eder ek veya menfaat elde edilmesini sağlayarak bu suçu işlemiş olacaktır.

• Bir kimse başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirerek sahte banka veya kredi kartı üreterek, satarak, devrederek, satın alarak veya kabul ederek de bu suçu işletebilmektedir.

• Bunlara ek olarak sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi deyine bu suçu işlemiş olacaktır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus vardır ki bu fiilin başka ve daha ağır bir suça vücut vermemesi gerekmektedir.

Önemle belirtmek gerekir ki 1. Bentteki durumda başka bir kimseye ait olan kredi veya banka kartı kullanılmakta iken üçüncü fıkrada menfaat elde edilirken sahte bir kredi veya banka kartı kullanılmaktadır. Kanun’a göre bu suçun bazı kimseler tarafından işlenmesi halinde bu kişiler hakkında cezaya hükmolunmamaktadır. Şöyle ki bu suç, haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın, aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin zararına işlenmişse bu suçu işleyen ilgili akraba hakkında ceza verilmemektedir. 4.Yasak Cihaz veya Program Kullanma Suçu: Bu suç tipi TCK m 245/A’da düzenlenmiş olup bir cihazın, bilgisayar programının ve sair güvenlik kodunun; özellikle bilişim suçu işlemek için kullanılması veya bilişim suçu olarak geçmeyen ama bilişim sistemlerinin bu suçu işlenmesinde araç olarak kullanıldığı suçların işlenmesinde kullanılması için bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişiler bu suçu işlemiş olur.

BİLİŞİM SUÇLARINDA ZAMANAŞIMI

Bilişim suçları şikayete bağlı suçlar olmayıp savcılık tarafından resen soruşturması yapılmaktadır. Bu sebeple mağdurlar tarafından zamanaşımı süresi geçirilmeden bildirimde bulunulması halinde savcılık tarafından etkili bir soruşturma yürütülmesi gerekmektedir. Bilişim suçlarında dava zaman aşımı süresi 8 yıldır. 8 yıl geçtikten sonra yapılan bildirimde bulunulması halinde soruşturulması ve kovuşturulması mümkün olmayacaktır. Ayrıca mağdur eğer kovuşturma aşaması başlamadan önce şikayet edememiş/bildirimde bulunamamışsa da kovuşturma aşamasında yargılamaya katılabilmektedir. Ek olarak bilişim suçları uzlaşma kapsamında olmayıp mağdur ile suçun yöneltildiği kişinin uzlaştırılması gibi bir durum olmamaktadır. 

BİLİŞİM SUÇLARINDA ETKİN PİŞMANLIK

Etkin pişmanlık, her bilişim suçu için mümkün olmayıp yalnızca Türk Ceza Kanunu’nun 245. Maddesinde düzenlenen başkasına ait banka veya kredi kartının sahibinin rızası dışında kullanılması şeklindeki bilişim suçu işlendiğinde, eğer şartları var ise uygulanabilmektedir. Etkin pişmanlık hükümleri Kanunun 168. Maddesinde düzenlenmiş olup buna göre; bilişim suçu nedeniyle mağdurun uğradığı zarar soruşturma aşamasında giderilirse verilecek cezanın 2/3’üne kadarı indirilir. Bilişim suçu nedeniyle mağdurun uğradığı zarar kovuşturma aşamasında, yani dava açıldıktan sonra giderilirse sanığa verilecek ceza 1/2 oranında indirim uygulanır.

TÜRK CEZA KANUNUNDA BİLİŞİM SUÇU OLARAK DÜZENLENMEYEN SUÇLAR

Yukarıda açıkladığımız suçların yanında Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ancak Bilişim Suçları başlığı altında yer almayan kimi suçlar da bilişim suçu alanına girebilmektedir. Örneğin Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar bölümünde yer alan;

• Kişisel verilen kaydedilmesi suçu ( TCK m.135 )
• Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu ( TCK m. 136 )
• Verilen yok edilmemesi suçu ( TCK m. 138 ) 

Suçları bilişim suçu alanına girmesine rağmen kanunda başka bir başlığın altında düzenlenmiş suç tipleridir. Ayrıca bir kısım suçların normal şekilde işlenmesi mümkün olup bilişim sistemleri aracılığı ile de işlenmesine rastlanmaktadır. Bunlara da örnek olarak;

• Haberleşmenin engellenmesi suçu (m.124)
• Hakaret suçu (m.125)
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu (TCK m. 132)
• Bilişim sisteminin kullanılması yoluyla işlenen hırsızlık suçu (m.142/2-e)
• Bilişim sisteminin kullanılması yoluyla işlenen dolandırıcılık suçu (m.158/1-f)
• Müstehcenlik suçu (m. 226) 

Suçları verilebilir. Zira bu suçların işlenmesinde bilişim sistemleri araç olarak kullanılmaktadır. Bu yazımızın konusu olmamakla birlikte, elektronik ortamda işlenen her türlü suç bilişim suçu olarak değerlendirildiğinden bu suçların da bilişim suçu olduğunu belirtmekte fayda vardır.