Son Değişikliklerle Trafik Kazalarında Araç Değer Ve Kazanç Kaybı Talepleri

Birçok insanın son yıllarda bildiği ama çok da atladığı bir konu araçlarda değer kaybı. Birçoğumuz kaza geçirdiğimizde yalnızca aracı tamir ettirip karşı tarafın sigortasından karşılarız. Ancak bir de bu kazalarda değer kaybı olduğu kimsenin aklına gelmez.

Sigortalar da maalesef özellikle talep edilmediğinde bu zararı karşılamazlar. Bir kaza geçirdiğinizde hem değer kaybı hem de aracınızı servise bıraktıktan sonra kullanamadığınız dönem için, aracınızı servise bırakmanız nedeniyle yapmış olduğunuz giderlere ilişkin “ kazanç kaybı” adı altında uğradığınız zararları isteme hakkınız vardır.

ARAÇTA MEYDANA GELEN DEĞER KAYBI NEDİR?

Bir trafik kazası olduğunda, kazada oluşan hasarlar servislerde giderilir ve bu bedeller sigortalardan standart bir şekilde karşılanır. Bununla ilgili sistem oturmuş şekildedir. Her ne kadar bu araçlardaki hasar giderilmiş olsa da bu araçların ikinci el bedelinde, trafik kazası geçirmiş olmasından kaynaklı olarak bir zarar oluşur . Bu zarar  da aracın kaza yapmadan önceki piyasadaki rayiç değeri ile kazadan sonra ne kadar onarılsa da, hasarları tamir edilse de ikinci el piyasa rayiç değerinin düşmesinden kaynaklı olarak arada oluşan farka biz araç değer kaybı diyoruz. Örneklememiz gerekirse ;

100.000 TL’lik bir araç kaza geçirdi siz tamir ettirseniz bile piyasa değeri 80 bin TL’ye düşmüşse bu sizin değer kaybınız ifade eder. Bunu da sigortalar siz talep etmediğiniz takdirde karşılamazlar.

Değer kaybı tazminatında amaç kusurlu olan tarafın kusursuz olan tarafa mağduriyetinden kaynaklanan ödemesi gereken trafik kazası tazminatı ifade eder. Ancak iki tarafın da kusuru varsa mağdur olan taraf kusuru oranındaki değer kaybı tazminatını alamayacaktır. Yine örnek olarak;

A kişisinin 100.000 TL’lik aracı kaza sonrasında değeri 80.000 TL’ye düştü. Bu kazada A kişisinin kusuru %25 B kişisinin kusuru ise %75. A kişisi aracındaki değer kaybını talep ederken örneğimizde aradaki 20.000 TL’nin tamamını talep edemeyecek kusuru oranında talep hakkını kaybedecektir ve 15.000 TL talep edebilecektir.

Değer farkının uzmanlarca hesaplanıp, farkın ödenmesi gerektiğine ilişkin birçok Yargıtay kararı mevcuttur.

ARAÇTAKİ DEĞER KAYBINI KİMLERDEN İSTEYEBİLİRİZ?

  • Sigortalar sorumludur. Yani bir trafik kazasında öncelikle karşı tarafın kusuru oranında, karşı tarafın zorunlu mali sorumluluk poliçesinden(yani sigortasından) talep edilebilir.
  • Araç maliki (aracın sahibi) işleten sıfatıyla sorumludur.
  • Araç sürücüsü (yani aracı o anda kullanan kişi)

Yukarıda saymış olduklarımızın hepsi müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bunun anlamı ise bir kazada yaşandığında ve değer kaybı oluştuğunda ilk önce sigortaya ve sonra malike başvurmak gerekmeyip, mağdur araç dilediğine gidebilmektedir. Ancak sigorta şirketleri bu zararı limitleri çerçevesinde ödemekle yükümlü olduğu ve genellikle kaza yaşandığında mağdur aracın sahibi bir de karşı tarafın sürücüsüyle, malikiyle tartışma yaşamamak için önce sigortaya başvurma yoluna gitmektedir.

ARAÇ DEĞER KAYBI TALEBİ İÇİN ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR ?

Araç değer kaybı talepleri için kaza tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımı vardır. Bu zamanaşımı süresi ise oldukça önemlidir. Yani kaza tarihinden itibaren  2 yıl geçmişse artık değer kaybı tazminatı adı altında bir talepte bulunmak mümkün olmayacaktır.

HANGİ DURUMLARDA DEĞER KAYBI TALEP EDİLEMEZ ?

  • 2 yıllık zamanaşımı süresi geçmişse,
  • Kaza tek taraflı olarak yaşanmışsa,
  • Çok taraflı olsa dahi değer kaybına uğrayan aracın sürücüsü %100 kusurluysa,

HER KAZA YAPAN ARAÇ DEĞER KAYBINA UĞRAR MI ?

Eğer araç daha önceden aynı yerden hasar almışsa, örnek olarak 2018 yılında kaza sonucunda sağ kapıdan hasar alan bir araç 2019 yılındaki bir kazada aynı yerden hasar aldığı bir kaza geçirmişse değer kaybı tazminatı talep edemeyecektir. Bu durumda aracın geçmiş tramer kayıtlarına bakmak gerkelidir.

DEĞER KAYBI TALEP EDEBİLMEK İÇİN KİLOMETRE VEYA YAŞ SINIRI VAR MIDIR ?

01.04.20 tarihli genelge itibariyle böyle bir sınırlama kaldırılmıştır. 01.04.2020 tarihli genelge öncesinde 165.000 km ve yaş olarak da 36 yaş ve üzerindeki bir araçta değer kaybı tazminatı istenemiyordu. Yeni genelge itibariyle bu sınırlandırmalar kaldırılarak yeni hesaplama yöntemleri getirilmiştir ve uzman eksperler tarafından bu hesaplama yöntemlerine göre hesaplamalar yapılmaktadır.

Peki aracın hangi genelge dönemine tabi olduğunu nasıl anlayacağız?

Bu durumda kazanın hangi tarihte gerçekleşmiş olduğuna değil aracın poliçesinin hangi genelge döneminde yapılmış ve devam etmekte olduğuna bakmamız gerekir. Yani aracın poliçesi 01.04.2020 tarihinden önce yapılmışsa ve 01.01.2021’e kadar devam edecekse, kaza tarihi 01.04.20 den sonra olsa bile araç 01.05.2015 tarihli genelgedeki esaslara tabi olacaktır.

01.05.2015  genelgeye göre;

  • Mini onarım ; basit akşamlarda yapılan onarımlarda değer kaybı oluşmaz. (Bu husus 01.04.2020 tarihli genelgede de geçerliliğini korumaktadır)
  • Çekme belgeli, hurda belgeli işlem yapılmış olan araçların değer kaybı oluşmaz, talep edilemez.

01.04.2020 genelgeye göre;

* Tekerlekli, paletli, zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçlarında oluşan değer kayıpları talep edilemez

* Yabancı plakalı araçların Türkiye’de karıştığı kazalarda, yabancı plakalı araçlarda oluşan değer kayıpları da talep edilemez,

*165.00 km’lik talep edilemezlik sınır kaldırıldı ve bunun yerine hesaplama tekniği konuldu. Hesaplama ise tamamen 01.04.20 tarihli genelgedeki, genel şartların ekinde yer alan tablodaki bilgilere göre uzman eksperler tarafından yapılacaktır.

*Bir de reelde uğranılan gerçek zararı tazmin etmemizi zorlaştıracak bir madde eklendi ne yazık ki, bu madde ise;

“ Araçta meydana gelen maddi hasarın aracın rayiç bedelinin %2 sinin altında kalması halinde değer kaybı tazminatı, araçta meydana gelen maddi hasar tutarını aşamaz”

(Ancak 01.04.20 tarihinden itibaren yapılan poliçelerde bu esas dikkate alınacak tekrar belirtelim)

DEĞER KAYBI TUTARI NASIL HESAPLANIR ? VE NELERE DİKKAT EDİLİR ?

Dikkat edilecek hususlar (örnek yoluyla sayılmıştır) ;

1 . Aracın markası, modeli, yaşı, aracın kazadan önceki rayiç değeri, aracın kazadan sonraki piyasa rayiç değeri,

  1. Onarımın yetkili serviste mi yoksa özel serviste mi yapıldığı,
  2. Hasarlı parça üzerinde yapılan işlemin kapsamı, boyutu,
  3. Hasar gören parça sayısı ,
  4. Aracın ticari mi hususi mi olduğu..

01.04.20 tarihli genelgede bu şartlara neler eklendi ?

** Aracın kullanılmışlık düzeyi ,

** Aracın uğradığı hasra boyutu,

** Aracın KDV  dahil onarım bedeli.

SİGORTA ŞİRKETİNİN  SORUMLULUK LİMİTİ NEDİR ?

Sigorta şirketlerinin sorumluluklarına ilişkin her yıl rakamsal bir üst limiti belirlenir,

  • 2018 yılı sorumluluk üst limit — 36.000 TL
  • 1 Ocak 2019- 31 Temmuz 2019 tarihleri arasında sorumluluk üst limiti –39.000 TL
  • 2020 yılı sorumluluk üst limiti — 41.000 TL

Diyelim ki bir kaza oldu ve araç 30.000 TL hasara uğradı. Sigorta  30 bin TL  ödedi ve 11 bin tl sorumluluk miktarı kaldı (2020  yılı için bakıyoruz). 30 bin TL hasar gören araç diyelim ki 15 bin tl değer kaybına uğradı. Sigorta talep ettiğimizde bunu doğru bulursa bu rakam doğru ama benim limitlerim dahilinde sorumlu olduğum kalan tutar 11 bin TL diyerek bu miktarı ödeyecek. Yani 11 bin TL’yi ödeyecek. Peki kalan 4 bin TL’lik değer kaybımız ne olacak ?

Bu kısım için de hem araç malikine hem de araç sürücüsüne gidebiliriz. Elbetteki kusuru oranında . Örnek olarak  %25 kusurluysanız %75’lik kısmını talep edebileceksiniz.

PEKİ KASKOLAR ARAÇTAKİ DEĞER KAYBINI KARŞILAR MI ?

Değer kaybı tazminat yukarıda da bahsettiğimiz üzere karşı tarafın zorunlu mali sorumluluk sigortasından karşı tarafın kusuru oranında karşılanması gereken bir zarardır. Dolayısıyla da kasko bu zararı karşılamayacaktır. Ancak her sigortada olduğu gibi siz özellikle ayrıca bir prim ödeyip ben bu maddeyi de ekletmek istiyorum diyebilirsiniz ve kasko şirketi de kabul ederse karşı taraflardan tahsil edemediğiniz tutarı kaskonuzda tazmin edebilirsiniz.

SİGORTAYA BAŞVURU İÇİN HANGİ BELGELER GEREKLİDİR?

  • Trafik kaza tutanağı,
  • İfade tutanağı, varsa görgü tanık tutanakları ,
  • Mağdur araca ait araç ruhsat,
  • Mağdur araç kaza fotoğrafları,
  • Mağdur araca ait talep etmiş olduğunuz değer kaybı talebinin ne olduğu,

Sigortaya başvurduğumuzda sizin aracınızın değer kaybının oluştuğunu ve sizin talep ettiğiniz kadar değer kaybınızın oluştuğunu tespit ve kabul ettiğinde bu miktarı 8 gün içerisinde ödemekle yükümlüdür .

 Peki sigorta şirketi bu miktarı ödemediyse veya kısmi olarak ödediyse ne yapmamız gerekir?

Sigortaya yazılı başvuru yapmaksızın; icra takibi, arabuluculuk, tahkim, veya başka bir yola (dava açmak gibi) başvurmanız kanunen mümkün değildir. Sigortaya başvurmaksızın bu tür yollara başvuru halinde ise bu başvurular reddedilecektir. Çünkü önce zorunlu mali mesuliyet kapsamında sigortaya başvuru yapılması gerekiyor. Sigortadan istenilen sonuç alınamazsa diğer yollara başvurulacaktır.

Bu durumda da öncelikli olarak hem dava yollarından daha az maliyetli olan, hem daha kısa süren ve bu konuda uzmanlığı olan bilirkişilerce incelenmesi nedeniyle Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmayı öneriyoruz.

** Önemle ve tekrar belirtmemiz gerekir ki, araçta kaza sonucunda bir değer kaybı oluşmuşsa önce sigortaya başvuru zorunludur. Bu durum ise trafik sigortasının özel bir durumudur.

SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNA BAŞVURMADAN ÖNCE ARABULUCULUĞA BAŞVURU ZORUNLU MUDUR ?

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmadan önce arabuluculuğa başvuru şartı yoktur. Zira zaten  Sigorta Tahkim Komisyonu alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından birisidir.

Diyelim ki sigortaya başvurduk ve sigorta bu ödemeyi yapmadı, ödeme olmadığı veya eksik ödeme olduğu takdirde  15 işgünü içerisinde Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmak gereklidir.

İşte bu başvuruyu yaparken nelere dikkat edicez ve aslında  bu başvuru esnasında hangi belgeleri sunmamız gerekecek ?

*Öncelikle sigortanın red yazısı veya  kısmi ödeme yazısı veya hiç cevap vermediği hususunu belirten ama sigortaya  başvuru yaptığımızı belgelememiz gerekir ,

*Sigortaya başvururken vermiş olduğunuz belgeleri (araç ruhsatı, trafik kaza tutanağı,eksper raporu,..) vermemiz gerekir.

*Ayrıca KVKK çerçevesinde kişisel verilerin işlenmesine dair açık bir rıza metniniz olması gerekiyor. Bu rıza metnini ise avukatın değil şahsen başvurucunun imzalaması zorunludur.

 

 

TAHKİM KOMİSYONU KARARLARI KESİN MİDİR ? İTİRAZ HAKKI VAR MIDIR ?

  • Kanuna göre 5 bin TL altındaki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir. (5 bin TL de dahil olmak üzere.)
  • 5 bin TL’nin üstünde ve 40 bin TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda tahkim komisyonunun kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 gün içerisinde “İtiraz Hakem Heyetine” başvurabilme yolu açıktır.İtiraz Hakem Heyeti ise 10 gün içerisinde başvuruyu sonuçlandırır.
  • 40 bin TL’ye kadar olan İtiraz Hakem Heyeti kararları da kesindir ve temyiz edilemez.
  • 40 bin TL’nin üzerinde olan bir uyuşmazlık ise yine 10 gün içerisinde temyize gidilebilir.

 

SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNUN AVANTAJLARI NELERDİR?

** Dava yolundan daha az maliyetlidir.

** Duruşmasız yapılması nedeniyle zaman kaybı dava yoluna göre daha azdır.

** Daha kısa sürelerde sonuçlandırılıyor.

** Dava yolunda her zaman dava konusunda uzman kişilerce incelenip incelenmediğinden emin olamasak da Sigorta Tahkim Komisyonunda gerçekten bu konuda alanında uzman kişiler uyuşmazlığı inceliyor.

KAZANÇ KAYBI NEDİR ?

Kazanç kaybı sigorta poliçelerinin kapsamında değildir. Dolayısıyla kazanç kaybını sigortadan istemek de mümkün değildir. Bu durumda ise yine kusuru oranında  araç maliki ve araç sürücüsünden kazanç kaybı zararı istenebilmektedir.

Kazanç kaybının tanımını temel alarak örnek yoluyla açıklamamız gerekirse; bir trafik kazası gerçekleştiğinde, aracın  hasarı nedeniyle serviste kaldığı süre içerisinde mağdur araç sahibi başka bir araç kiralamak zorunda kalmış olabilir, taksi kullanmak zorunda kalmış olabilir, yada başka bir yerden araç temin etmek zorunda kalmış olabilir. Mağdur araç sürücüsünün  bu konuda yapmış olduğu mali giderleri belgelendirmek suretiyle karşı taraf araç sürücüsünden kusuru oranında ve araç malikinden talep edebilme hakkı vardır.

Kazanç kaybı talep edebilmek için en önemli konu da aracın serviste kaldığı süre boyunca bu nedenle yapılmış olan giderlerin belgelenmesidir. Aksi takdirde mağdur araç sürücüsünün talebi red ile sonuçlanabilmektedir.

Mağdur araç sürücüsü bu zararını da hem araç malikinden hem de araç sürücüsünden müştereken ve müteselsilen talep edebilir. Araç maliki bu zararı karşıladığı takdirde ise araç sürücüsüne kusuru oranında rücu edebilecektir.

Benzer yazılar :

Hukuk Davalarında Hukuka Aykırı Delil

HUKUKA AYKIRI DELİL NEDİR? ANAYASA Madde 36 – Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve...

İşveren Şirketler Arasındaki Organik Bağın Tespiti ve Sonuçları

İşverenlerin, aynı yerde değişik isimler adı altında faaliyet yürüttükleri, farklı isimlerle işletme ve şirket kurdukları herkesçe bilinen ve çok sık karşılaşılan...

Cevap Dilekçesi Vermeyerek Delil Bildirmeyen Davalı Delil Bildirme Hakkını Kaybeder

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 20.04.2016 tarihinde vermiş olduğu kararında; cevap dilekçesi vermeyerek delil bildirmemiş olan davalı, gerek asıl ispat gerekse...

Vasiyetnamenin Geçerlilik Şartları ve İptali

Vasiyetname, miras bırakanın son istek ve arzuları ile mirasının paylaşım esaslarını belirleyen yazılı belge veya sözlü beyandır. Vasiyetname resmi memur...