Bilindiği üzere 20.07.2016 tarihi itibariyle istinaf mahkemeleri faaliyete geçti. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenen istinaf temyiz gibi olağan bir kanun yolu olarak düzenlenmiştir. İstinaf kanun yolu, ilk derece mahkemesi ile temyiz incelemesi arasında, ikinci derece bir denetim mekanizması ve kanun yoludur. İstinaf kanun yolunun uygulanması durumunda, ilk derece mahkemesi kararından sonra, karar önce istinaf denetimine tâbi tutulacak, istinaf denetiminden sonra temyiz yolu açıksa temyize başvurulabilecektir.
Bununla beraber istinaf yoluna başvurulması mahkemelerin kendiliğinden yapacağı bir işlem olmayıp tarafların bir dilekçeyle başvurulmaları halinde mümkün olacaktır. Nitekim 6100 sayılı kanunun istinafı düzenleyen maddelerine göre istinaf dilekçesinde olması gerekenler şunlardır;
İstinaf dilekçesi
MADDE 342- (1) İstinaf yoluna başvurma, dilekçeyle yapılır ve dilekçeye, karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir.
(2) İstinaf dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:
a) Başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri.
b) Varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri.
c) Kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarihi ile sayısı.
ç) Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih.
d) Kararın özeti.
e) Başvuru sebepleri ve gerekçesi.
f) Talep sonucu.
g) Başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası.
(3) İstinaf dilekçesi, başvuranın kimliği ve imzasıyla, başvurulan kararı yeteri kadar belli edecek kayıtları taşıması durumunda diğer hususlar bulunmasa bile reddolunmayıp, 355 inci madde çerçevesinde gerekli inceleme yapılır.
İstinaf dilekçesinin verilmesi
MADDE 343- (1) İstinaf dilekçesi, kararı veren mahkemeye veya başka bir yer mahkemesine verilebilir. İstinaf dilekçesi hangi mahkemeye verilmişse, o mahkemece bölge adliye mahkemesi başvuru defterine kaydolunur ve başvurana ücretsiz bir alındı belgesi verilir.
(2) Kararı veren mahkemeden başka bir mahkemeye verilmiş olan istinaf dilekçesi, bu mahkemece yukarıdaki fıkraya göre işlem yapıldıktan sonra kararı veren mahkemeye örnekleriyle birlikte gönderilir. Bu durum derhâl mahkemesine bildirilir.
(3) İstinaf yoluna başvurma tarihi konusunda 118 inci madde hükmü uygulanır.
(4) Dosya, kararı veren mahkemece, istinaf dilekçesinde gösterilen daire ile bağlı kalınmaksızın, ilgili bölge adliye mahkemesine gönderilir.
Kanun metninden belirtilen unsurların tamamını ihtiva eden bir dilekçeyle başvuru yapılması gerekmektedir. Buna göre istinaf dilekçesi;
İSTİNAF MAHKEMESİ İLGİLİ HUKUK DAİRESİ’NE
Gönderilmek Üzere
ANKARA ……. MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE
DOSYA NO : … E. – … K.
İSİTİNAF YOLUNA BAŞVURAN DAVACI : ad/soyad/tc kimlik no/adres
VEKİLİ : Av./ad/soyad/adres
DAVALI : ad/soyad/tc kimlik no/adres
VEKİLİ : Av./ad/soyad/adres
KONUSU : Ankara … Mahkemesi’nin ../../…. tarih ve …E. – …K. sayılı kararının ORTADAN KALDIRILARAK, … ŞEKLİNDE HÜKÜM KURULMASI talepli dilekçedir.
TEBLİĞ TARİHİ : ../../….
AÇIKLAMALAR
Ankara … Mahkemesi’nin ../../…. tarih, … E. – … K. sayılı kararında özetle; denmiştir. Gerekçeli karar ../../…. tarihinde tarafımıza tebliğ edilmiş olup istinaf nedenlerimiz aşağıda yer almaktadır. Yerel mahkemece verilen kararın hüküm kısmı kadar gerekçe kısmı da usule ve yasaya aykırı olup ortadan kaldırılarak … şeklinde hüküm kurulması gerekmektedir. ŞÖYLE Kİ;
1- …
SONUÇ VE TALEP : Yukarıda arz ve izah edilen ve re’sen gözetilecek sebeplerle, Ankara … Mahkemesi’nin ../../…. tarih, … E. … K. sayılı kararı ortadan kaldırılarak … şeklinde karar verilmesini vekil eden adına saygıyla arz ve talep ederiz. ../../….
İstinaf Yoluna Başvuran Davacı Vekili
Av. … /imza
Dilekçenin içeriğinde iddia ve savunmanın genişletilmesi imkanının mevcut olduğu gözetilerek doldurulmalıdır. İstinaf mahkemeleri temyiz incelemesi yapan Yargıtay’dan farklı olarak yeni bir karar verme yetkisinde olacağından sonuç ve talep kısmı dikkatle kaleme alınmalıdır. İstinaf kanun yoluna başvurulduğunda, istinaf mahkemesi davayla ilgili hem vakıaları el alır hem de hukuki denetim yapar. İstinaf mahkemesi yerel mahkeme tarafından toplanmamış bir delili toplayabilir, yeniden tanık dinleyebilir veya keşif yapabilir.
İstinaf mahkemesi yeni bir karar verdiğinden yerel mahkeme kararının bozulması veya onanması söz konusu olmaz. Yargıtay ise istinaf mahkemesi tarafından verilen kararı sadece hukuki yönden denetler. Yargıtay, sadece temyiz incelemesiyle kanunun olaya doğru uygulanıp uygulanmadığını denetler, temyiz incelemesi aşamasında delil toplayamaz, tanık dinleyemez, keşif yapamaz. Uygulamasının ilk kez bu yıl yapılacağı istinaf mahkemesi, uygulayıcılar ve dava tarafları için yeni bir sistem getirdiği gibi hukuk davalarında karar düzeltme yolunu da kapatmıştır.
