Hacizden dolayı istihkak davası

Hukukumuzda farklı alanlarda yansıması olan istihkak davası genel olarak miras hukuku ve icra iflas hukukunda karşımıza çıkmaktadır. Bu yazımızda hacizden dolayı istihkak davası hakkında kısaca bilgi vereceğiz.

İcra ve İflas hukukumuzun temel ilkelerinden biri , borçlunun borca yetecek kadar malının haczedilmesi ancak borçlunun borcu için üçüncü kişiye ait malların haczedilememesi , şeklindedir. Ancak buna rağmen borçlunun malları haczedilirken , üçüncü kişiye ait olan mallar da haczedilmiş olabilir. Bu tür mallara çekişmeli mal ve bu çekişmeli mallara da istihkak iddia edilen mallar denir. İstihkak kelimesinin anlamı da zaten “ hak iddia etmek “ şeklindedir. Dolayısıyla üzerinde hak iddia edilen bu malların hacizden kurtarılması için başvurulan yola da “istihkak davası “ denir.

İstihkak davası prosedürü 3 farklı duruma göre ayrı ayrı belirlenir . Bunlar ;

  1. Haczedilecek malın borçlunun elinde bulunması ,
  2. Haczedilecek malın borçlu ile birlikte üçüncü kişinin elinde bulunması
  3. Haczedilecek malın üçüncü kişinin elinde bulunması

MALIN BORÇLUNUN ELİNDE VEYA BORÇLU İLE BİRLİKTE ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ELİNDE BULUNMASI

Borçlunun elinde olan bir mal haczedilirken , borçlu o malın başkasına ait olduğunu veya üçüncü kişi o malın kendisine ait olduğunu ileri sürebilir. Böyle bir iddianın ileri sürülmesi halinde haczi yapan icra müdürü bu iddiayı tutanağa geçirir.

Borçlu veya üçüncü kişinin haciz sırasında hazır bulunmaması durumunda ise ,borçlu veya üçüncü kişi haczi öğrendiği tarihten itibaren 7 gün içinde istihkak iddiasında bulunmalıdır. Aksi halde bu iddiayı ileri sürme hakkını kaybedecektir.

  • İstihkak iddiasına itiraz edilmemesi

Alacaklı veya borçlu  3 gün içerisinde istihkak iddiasına itiraz etmezse , bu iddiayı kabul etmiş sayılır.Bu durumda bu iddia mülkiyet iddiası ise haciz kalkar ve mal üçüncü kişiye teslim edilir.

  • İstihkak iddiasına itiraz edilmesi

Alacaklı veya borçlu 3 gün içinde istihkak iddiasına itiraz ettiği takdirde dosya İcra Mahkemesi’ne gönderilir. İcra Mahkemesi’nde ise önce takibin devamı veya ertelenmesi hakkında karar verilir. Takibin ertelenmesi durumunda ise 3. Kişiden teminat alınır.

İSTİHKAK DAVASININ AÇILMASI

3.kişi yukarıdaki paragrafta açıklamış olduğumuz takibin devamına veya ertelenmesine ilişkin mahkeme kararının kendisine tefhim (yüzüne karşı ) veya tebliğinden itibaren 7 gün içinde aynı mahkemede istihkak davası açabilir.

Dava açmazsa da 3. Kişi haciz koyduran alacaklıya karşı iddiasından vazgeçmiş sayılacağından alacaklı o malın satılmasını isteyebilir.

  • Kişiye bu aşamaya kadar istihkak iddiasında bulunma imkanı verilmemişse , haczi öğrendiği tarihten itibaren 7 gün içinde aynı mahkemede istihkak davası açabilir. Ancak mal satılıp da bedeli alacaklıya ödenmişse , artık istihkak davası değil , borçluya karşı sebepsiz zenginleşme davası açılabilir.

Bu şekilde açılan istihkak davasında davacı istihkak iddiasında bulunan 3. Kişi , davalı ise haciz koyduran alacaklıdır.

  • Davada basit yargılama usulü uygulanır.
  • Davacı malı ne suretle iktisap ettiğini ve malın borçlunun elinde bulunmasını gerektiren sebepleri ve olayları ispat etmelidir.
  • Borçlu ile 3. Kişinin malı birlikte ellerinde bulundurmaları durumunda mal borçlunun elinde sayılır. Ancak bu durumda mahiyeti itibariyle malın 3. Kişinin olduğu belliyse malın aslında borçlunun olduğunu alacaklının ispat etmesi gerekir. Örnek olarak bir evde haciz yapıldığında kürk manto veya mücevherin borçlunun eşine ait olduğu bellidir.
  • Davanın Reddi

Davanın reddi durumunda mal üzerindeki haciz kesinleşir ve daha önce takibin ertelenmesine karar verilmişse , bu dava dolayısıyla alınması gereken miktarın  %20 ‘sinden az olmamak üzere davacı aleyhine tazminata hükmedilir.

  • Davanın Kabulü

Davanın kabulü durumunda mülkiyet hakkı söz konusu ise haciz kalkar ve mal üçüncü kişiye teslim edilir. Bu durumda itiraz eden alacaklı veya borçlunun kötü niyetli olduğu tespit edilirse bunların aleyhine , haczedilen malın değerinin %15 ‘inden az olmamak üzere itiraz eden aleyhine tazminata hükmedilir.

HACİZLİ MALIN ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ELİNDE OLMASI

İstihkak iddiasına konu malların üçüncü kişinin elinde haczedilmesi durumunda mülkiyet karinesi üçüncü kişinin lehine olacağından bu durumda ispat yükü , hacizli malın borçluya ait olduğunu iddia eden alacaklıya aittir.

İcra müdürü alacaklıya 3. Kişiye karşı istihkak davası açmak için 7 günlük süre verir. Alacaklı bu süre içerisinde dava açmazsa , üçüncü kişinin istihkak iddiasını kabul etmiş sayılır ve mal üzerindeki haciz kalkar.

Bu şekilde açılan istihkak davasında davacı alacaklı iken davalı malı elinde bulunduran 3. kişidir. Borçlu ise bu davada kural olarak taraf değildir. Ayrıca bu davada önceki paragrafta bahsetmiş olduğumuz tazminata ilişkin hükümler de uygulanmaz.

Alacaklı açtığı istihkak davasını kaybederse , mal üzerindeki haciz kalkar. Dava alacaklı lehine sonuçlanırsa da , mal 3. Kişinin elinden alınır ve alacaklının talebiyle satılarak alacaklının alacağı ödenir.

Benzer yazılar :

Ticari Satışlarda Malın Ayıplı Çıkması ve Ayıp İhbar Süresi

Ayıp kavramı, satış veya trampa konusu malda bulunması gereken veya vaadedilen niteliklerin bulunmamasını ifade eder. Örneğin, satılan arabanın motorunda...

İştirak Nafakası

İŞTİRAK NAFAKASI Hukuk sistemimizde 3 tür nafaka bulunmaktadır. Bunlar Tedbir Nafakası, Yoksulluk Nafakası ve İştirak Nafakasıdır. Nafaka; bir kimsenin geçindirmekle,...

18 Yaşını Dolduran Çocuklar Yardım Nafakası İsteyebilir mi?

Nafaka alacaklılığı, çocuğun bireyselliğinin bir parçasıdır. Hukukumuzda, çocuk kendisini dünyaya getiren ana ve babasından bakım parası isteyebilir. Bu onun en...

Trafik Kazası Nedeni İle Yaşanan Psikolojik ve Psikiyatrik Rahatsızlıklar Maddi Tazminat Kapsamında mıdır?

Trafik kazaları nedeni ile mağdurlar, sürekli ve geçici olmak üzere farklı şekillerde bedensel zarara uğramaktadırlar. Kişiler, bedensel zararlar sebebi ile...